Cilt 11 Sayı 2 (2023): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Türkiye’nin uluslararası taşımacılık faaliyetlerinin performansının Entropi ve EDAS yöntemleri ile analizi

PDF
  • Ceyda Yerdelen Kaygın,
  • Azize Kahramani Koç
Ceyda Yerdelen Kaygın
Doç. Dr., Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü, Kars, Türkiye
Azize Kahramani Koç
Arş. Gör., Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü, Kars, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i2.2226

Yayınlanmış 2023-06-26

Anahtar Kelimeler

  • Taşımacılık Faaliyetleri, İthalat-İhracat, Performans
  • Transportation Activities, Import-Export, Performance

Nasıl Atıf Yapılır

Yerdelen Kaygın, C., & Kahramani Koç, A. (2023). Türkiye’nin uluslararası taşımacılık faaliyetlerinin performansının Entropi ve EDAS yöntemleri ile analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 11(2), 492–510. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i2.2226

Telif Hakkı (c) 2023 Ceyda Yerdelen Kaygın- Azize Kahramani Koç

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için ithalat ve ihracat faaliyetlerinin dengeli ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Bu nedenle ithalat ve ihracat faaliyetlerinin dengeli ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinde uluslararası taşımacılık faaliyetleri oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmanın amacı söz konusu önem dikkate alınarak belirlenmiştir. Türkiye’nin 2012-2021 yılları arasındaki ithalat ve ihracat faaliyetlerinin taşıma türleri açısından ağırlık bazında veriler kullanılarak en iyi ve en kötü uluslararası taşımacılık performans sağlanan yıllar Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinden Entropi ve EDAS Yöntemi ile analiz edilmiştir. Yapılan Entropi analizi sonucunda; Türkiye’nin uluslararası taşımacılık faaliyetlerinin performansı üzerinde en fazla öneme sahip kriter HVYL2 (0,4112) olarak belirlenirken en az öneme sahip kriter ise DNZYL1 (0,0001) olarak tespit edilmiştir. EDAS Analizi sonucunda ise; 10 yıllık zaman periyodunda, Türkiye’nin uluslararası taşımacılık faaliyetlerinin performansının en başarılı yılı 2015 iken, en başarısız yılının 2020 olduğu analiz sonucunda elde edilmiştir.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Adegboyega, R. R. (2017). The ımpact of export and ımport on economic growth in nigeria: evidence from VAR approach. Journal of Management and Social Sciences, 6(2), 348-364.
  2. Ahmed, R. R., Ghauri, S. P., Vveinhardt, J., ve Streimikiene, D. (2018). An empirical analysis of export, ımport, and ınflation: A Case Oof Pakistan. ESPERA, 21(3), 117-130.
  3. Akbaş, Y.E. ve Şentürk, M. (2013). Türkiye’nin ithalat ve ihracat bağımlılığı: seçilmiş ülke örnekleri üzerine ampirik bir uygulama, Ege Akademik Bakış, 13(2), 195-208.
  4. Akçacı, T. ve Çınaroğlu, M. S. (2020). Yeni koronavirüs (COVİD-19) salgınının lojistik ve ticarete etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (COVİD-19 Special Issue), 447-456.
  5. Ali, B. J., Hasan, H., ve Oudat, M. S (2021). Relationship among export, import and economic growth: using co-integration analysis. Psychology and Education Journal, 58(1), 5126-5134.
  6. Alioğulları, E. ve Tüysüz, F. (2020). EDAS ve CODAS yöntemiyle İstanbul ilinin dış ticaret kapasitesinin incelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (Özel Sayı), 240-248.
  7. Al-Mulali, U., ve Sheau-Ting, L. (2014). Econometric analysis of trade, exports, imports, energy consumption and CO2 emission in six regions. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 33, 484-498.
  8. Altuntaş, M. ve Kılıç, E. (2021). Havayolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 187-202.
  9. Andreica, M. E., Dobre, I., Andreica, M. I. ve Resteanu, C. (2010). A new portfolio selection method based on ınterval data. Studies in Informatics and Control, 19(3), 253-262.
  10. Arslan, E. (2022). Dış ticaret firmalarınınihracat finasman kaynaklarının ve kullanım kriterlerinin analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemleri ile belirlenmesi. 6th Internatıonal Caucasus-Central Asıa Foreıgn Trade and Logıstıcs Congress (September 30- October 1), 23-40.
  11. Ayçin, E. (2020). Çok kriterli karar verme bilgisayar uygulamalı çözümler, Ankara: Nobel Yayıncılık
  12. Bakari, S., ve Mabrouki, M. (2016). The relationship among exports, ımports and economic growth in Turkey. Munich Personal Repec Archive, MPRA Paper No: 76044
  13. Bayraktutan, Y., ve Özbilgin, M. (2015). Uluslararası ve yurtiçi ticarette taşıma türlerinin payı: bir analitik hiyerarşi prosesi (AHP) uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 405-436.
  14. Bora, Ö. (2022). COVİD-19’un Türkiye’nin dış ticaret taşıma türlerine etkisinin incelenmesi. JINENIS, 1(2), 65-77.
  15. Bozdaglioglu, E. Y. ve Kesir, B. (2021). Türkiye’de lojistik sektörünün dış ticarete etkisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi 10(1), 1-17.
  16. Ecemiş, O. ve Yaykaşlı, M. (2022). ÇKKV yöntemleriyle, Türkiye’de il düzeyinde sektörlerin ihracat performanslarının değerlendirilmesi. 6th International Congress of Eurasion Social Sciences (13-16 Mayıs) Muğla, 227-236.
  17. Eren, A. S., Eryer, A. ve Eryer, S. (2020). Havayolu taşımacılığı ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesi Türkiye örneği: Ampirik Bir Analiz. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 2(3), 236-257.
  18. Erkan, B. (2014). Türkiye’de lojistik sektörü ve rekabet gücü. Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 1(1), 44-65.
  19. Ervani, E. (2013). Export and import performance of Indonesia’s agriculture sector. JEJAK: Jurnal Ekonomi Dan Kebijakan 6(1), 54-63.
  20. Fannoun, Z., ve Hassouneh, I. (2019). The causal relationship between exports, ımports and economic growth in Palestine. Journal of Reviews on Global Economics, 8, 258-268.
  21. Feng, X., Wei, C., ve Liu, Q. (2018). EDAS method for extended hesitant fuzzy linguistic multi-criteria decision making. International Journal of Fuzzy Systems, 20(8), 2470-2483.
  22. Gopal, C. R. (2006). Export import procedures-documentation and logistics. New Age International.
  23. Hashim, K., ve Masih, M. (2014). What causes economic growth in Malaysia: exports or imports?. MPRA Paper No. 62366, posted 24 February 2015
  24. Herander, Mark G., ve Christopher R. Thomas. (1986). Export performance and export-ımport linkage requirements. The Quarterly Journal of Economics 101(3), 591-607.
  25. Hiçyılmaz, B. (2022). Exports and ımports relation: panel causality analysis with regional data for Turkey. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 208-223.
  26. Huang, Y., Lin, R. ve Chen, X. (2021). An enhancement EDAS method based on prospect theory. Technological and Economic Development of Economy, 27(5), 1019-1038.
  27. Kara, M., Tayfur, L., ve Basık, H. (2009). Küresel ticarette lojistik üslerin önemi ve Türkiye. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 69-84.
  28. Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E. K., Olfat, L. ve Turskis, Z. (2015). Multi-Criteria Inventory Classification using a new method of evaluation based on distance from average solution (EDAS)”. Informatica, 26(3), 435-451.
  29. Khan, A.M., ve Khan, U. (2021) The stimulus of export and ımport performance on economic growth in Oman. Montenegrin Journal of Economics, 17(3), 71-86.
  30. Khan, U., Khan, A. M., Alam, M. S., ve Alkatheery, N. (2022). Causation between consumption, export, ımport, and economic growth of Oman. ETIKONOMI, 21(1), 67-78.
  31. Korucuk, S., Bozkurt, E., ve Yazıcılar, F. (2018). Türk dünyası ülkelerinin dış ticaret performans faktörlerinin ağırlıklandırılması. In IV. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress September 7-8. Aydın, 1020-1028.
  32. Lam, W. S., Lam, W. H., Jaaman, S. H. ve Liew, K. F. (2021). Performance evaluation of construction companies using ıntegrated entropy–fuzzy VIKOR model. Entropy, 23(320), 1-16.
  33. Lotfi, F. H. ve Fallahnejad R. (2010). ımprecise shannon’s entropy and multi attribute decision making. Entropy, 12, 53-62.
  34. Lu, Y. H., Yeh, C. C. ve Liau, T. W. (2022). Exploring the key factors affecting the usage ıntention for cross-border e-commerce platforms based on DEMATEL and EDAS method”. Electronic Commerce Research, 1-23.
  35. MUSİAD (2015). Lojistik sektöründe sürdürülebilirlik yeşil lojistik. https://www.utikad.org.tr/images/BilgiBankasi/musiadlojistiksektorraporu2015-2641.pdf
  36. Nakamura, H., ve Managi, S. (2020). Airport risk of ımportation and exportation of the COVİD-19 pandemic. Transport Policy, 96, 40-47.
  37. Sandalcılar, A. R., ve Cihan, K. A. (2018). Türkiye’de ithalatın, iktisadi büyümenin ve elektrik tüketiminin ihracat üzerindeki etkilerinin analizi. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(14), 25-37.
  38. Şeker, Y. ve Atasel, O. Y. (2022). COVİD-19 pandemisinin BIST ulaştırma endeksi’ndeki şirketler üzerindeki etkilerine yönelik bir araştırma. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-74.
  39. Şimşek, M. ( 2003). İhracata dayalı-büyüme hipotezinin türkiye ekonomisi verileri ile analizi, 1960–2002. D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi 18(2), 43- 63.
  40. Thornton, J. (1996). Cointegration, causality and export-led growth in Mexico, 1895–1992. Economics Letters, 50(3), 413-416.
  41. TIM (2016). Türkiye ihracatçılar meclisi ekonomi ve dış ticaret raporu. https://www.tim.org.tr/files/downloads/raporlar/tim_ekonomi_raporu_2016.pdf
  42. TÜİK, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104&dil=1 Erişim Tarihi: 19.06.2023.
  43. UTİKAD (2021). Lojistik sektörü raporu UTİKAD sektörel ilişkiler departmanı. https://www.utikad.org.tr/images/HizmetRapor/utikadlojistiksektoruraporu2021-1654.pdf
  44. Uzun, E. (2021). COVİD-19 öncesi ve sonrası güneydoğu anadolu bölgesi gümrüklerinden yapılan ihracat ve ithalat verilerindeki değişimler. OPUS International Journal of Society Researches, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3593-3620.
  45. Yaman, F., ve Erdoğan, H. (2022). Türkiye’nin g7 ülkelerine ithalat ve ihracatının karşılaştırmalı analizi. International Academic Social Resources Journal (e-ISSN; 2636-7637), 7(34), 186-192.
  46. Yıldız, G. A. (2020). Export, ımport and economıc growth: evidence from Brics-t countries. Studies On Economics Sciences, 61
  47. Yıldız, R. (2022). Türkiye’de karayolu ile yapılan ihracat-ithalat ile sanayi üretimi arasındaki ilişkinin ardl sınır testi ile incelenmesi. Lojistik Dergisi, (55), 53-67.
  48. Yufang, S. ve Wanli, H. (2021). Governance evaluation of listed mining companies based on Entropy method. In E3S Web of Conferences (Vol. 251, p. 01117). EDP Sciences.
  49. Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W. ve Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & information Entropy–A Case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32(2), 443-451.