BİST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi yer alan işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk performansı üzerine bir inceleme
Yayınlanmış 24.09.2023
Anahtar Kelimeler
- Sürdürebilirlik Raporları, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Sürdürebilirlik Endeksi, İçerik Analizi, Çok Kriterli Karar Verme
- Sustainability Reports, Corporate Social Responsibility, Sustainability Index, Content Analysis, Multi-Criteria Decision Making
Nasıl Atıf Yapılır
Telif Hakkı (c) 2023 İrem Kefe
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Günümüzde işletmelerin toplumsal rolleri ile paydaş beklentileri değişmektedir. İşletmelerin ürün ve hizmet sunmalarının yanı sıra topluma katkı sağlamaları da önemlidir. Çevresel ve sosyal riskleri yönetme yetenekleri işletmelerin performanslarının bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle kurumsal sosyal sorumluluk kavramı, işletmelerin ekonomik, yasal, etik ve hayırseverlik beklentilerini kapsamaktadır. Bu çalışmada Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik 25 Endeksinde yer alan işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk raporlarının içeriğinin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu raporlar aracılığıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk performanslarını değerlendirilmiştir. Çalışmada içerik analizi ve TOPSIS yöntemleri kullanılmıştır. İçerik analizi sonuçlarına göre, işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri sınıflandırılmıştır. İçerik analizi verilerinden hareketle TOPSIS yöntemine göre işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk performansı sıralanmıştır. Akbank T.A.Ş., Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş., TAV Havalimanları Holding A.Ş. kurumsal sosyal sorumluluk performansı en yüksek işletmeler olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, sürdürülebilirlik endekslerinin işletmelere performans değerlendirme ve geliştirme imkânı sağladığını ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin de sürdürülebilirliğin önemli bir parçası olduğunu göstermektedir. Ayrıca, çalışmanın gelecekte kurumsal sosyal sorumluluk raporlamasında kullanılabilecek göstergelerin belirlenmesine yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Referanslar
- Sıra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, (1992). Resmî Gazete No: 21447 (M). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21447_1.pdf
- Akmese, H., Cetin, H., ve Akmese, K. (2016). Corporate social responsibility reporting: A comparative analysis of tourism and finance sectors of G8 countries. Procedia Economics and Finance, 39, 737-745.
- Aksoylu, S. ve Taşdemir, B. (2020). Kurumsal sürdürülebilirlik performans değerlendirmesi: BİST sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 95-106.
- Altun, N. (2018). Finansal olmayan bilgilerin raporlanmasında küresel raporlama ilkeleri. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 1(1), 31-49.
- Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2016). Geleneksel bankacılık ve katılım bankacılığında kurumsal sürdürülebilirlik performansının TOPSİS yöntemiyle karşılaştırılması. İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 27(81), 58-81
- Ayçin, E. (2019). Çok kriterli karar verme: Bilgisayar uygulamalı çözümler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Aytar, O. (2019). BİST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri üzerine bir içerik analiz. OPUS International Journal of Society Researches, 12, 320-340.
- Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi: Ankara
- Borsa İstanbul, (2023a). Sürdürülebilirlik Endeksleri. Erişim adresi: https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/165/bist-surdurulebilirlik-endeksleri
- Borsa İstanbul, (2023b). İşlem Gören Şirketler. Erişim adresi: https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/73/islem-goren-sirketler
- Campopiano, G. ve De Massis, A. (2015). Corporate social responsibility reporting: A content analysis in family and non-family firms. Journal of Business Ethics, 129, 511-534.
- Carroll, A. B. (1991). The pyramid of corporate social responsibility: Toward the moral management of organizational stakeholders. Business Horizons, 34(4), 39-48.
- Carroll, A. B. ve Shabana, K. M. (2010). The business case for corporate social responsibility: A review of concepts, research and practice. International Journal of Management Reviews, 12(1), 85-105.
- Christensen, H. B., Hail, L. ve Leuz, C. (2019). Adoption of CSR and sustainability reporting standards: Economic analysis and review. Erişim adresi: https://corpgov.law.harvard.edu/2019/08/12/adoption-of-csr-and-sustainability-reporting-standards-economic-analysis-and-review/
- Çıtak, L., ve Ersoy, E. (2016). Firmaların BIST sürdürülebilirlik endeksine alınmasına yatırımcı tepkisi: Olay çalışması ve ortalama testleri ile bir analiz. International Journal of Alanya Faculty of Business, 8(1), 43-57.
- Demirci, U. (2018). A comparative analysis of corporate social responsibility activities of companies in banking industry: An application from Turkey. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(4), 1474-1490.
- Duff, A. (2016). Corporate social responsibility reporting in professional accounting firms. The British Accounting Review, 48(1), 74-86.
- Fuller, M. (2022). Wheat and chaff: the degree to which strategic management principles are integrated within corporate social responsibility reporting among large Canadian firms. International Journal of Corporate Social Responsibility, 7(5), 1-17.
- Gedik, Y. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk: tanımları, tarihi, teorileri, boyutları ve avantajları üzerine kuramsal bir çerçeve. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 265-304.
- Haşit, G. ve Uçar, A. (2014). Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kurumsal yönetim ilkelerinden yönetim kurulu ilkesinin incelenmesine yönelik nitel bir araştırma. Sakarya İktisat Dergisi, 3(2), 85-113.
- Kamuyu Aydınlatma Platformu, (Mart, 2023). Sektörler. Erişim adresi: https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler
- Karadeniz, E. ve Ünlübulduk, S. N. (2018). Dünyada marka değeri en yüksek restoran zincirlerinin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 914-932.
- Karcıoğlu, R. ve Öztürk, S. (2021). Sürdürülebilirlik muhasebesi ve raporlaması. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Kıymetli Şen, İ. ve Hatunoğlu, Z. (2019). Kurumsal sosyal sorumluluk raporlamasını etkileyen faktörler: Borsa İstanbul örneği. Muhasebe ve Denetime Bakış, 19(58), 51-62.
- Korga, S. ve Dirik, C. (2023). Geliştirilmiş entropi tabanlı TOPSİS yöntemiyle imalat sektöründe sürdürülebilirlik performansı ölçümü ve bir gösterge seti önerisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 561-577.
- Kwarcińska, A. (2020). Reporting problems of corporate social responsibility. Ekonomia i Prawo. Economics and Law, 19(3), 523-532.
- Özdemir, Z. ve Pamukçu, F. (2016). Kurumsal sürdürülebilir raporlama sisteminin Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi kapsamındaki işletmelerde analizi. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, 26(134), 13-35.
- Özevin, O. (2022). Kurumsal sürdürülebilirlik performansının entropi ve TOPSİS yöntemleriyle ölçülmesi: BIST şirketleri üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (95), 75-98.
- Özkan, A., Tanç, Ş. G., ve Taşdemir, B. (2018). Sürdürülebilirlik açıklamaları kapsamında kurumsal sosyal sorumluluğun kârlılık üzerine etkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), 560-577.
- Öztürk, C., ve Marşap, B. (2018). Corporate social responsibility reporting in telecommunication industry: The case of the US, UK, and Turkey. Journal of Accounting & Finance, (78), 217-234
- Soysal, B. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluk raporlaması ve Türk şirketleri üzerine bir içerik analizi. Anasay, (6), 11-38.
- Suvacı, B. ve Selcanoğlu, H. Ö. (2019). BİST100 endeksinde yer alan işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies Economics Finance Politics, 14(3), 1011-1033.
- Sürdü, F. B. ve Çalışkan, A. Ö. (2020). Determinants of corporate social responsibility disclosure by Turkish insurance companies. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 53-64.
- Vieira, E. T., Grantham, S. ve Sampson, S. D. (2021). Corporate social responsibility and its reporting from a management control system perspective. Managing Global Transitions, 19(2), 127-144.
- Wu, X. ve Hąbek, P. (2021). Trends in corporate social responsibility reporting. The case of Chinese listed companies. Sustainability, 13(8640), 1-16.
- Yanık, S. ve Türker, İ. (2012). Sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk raporlamasındaki gelişmeler (Tümleşik Raporlama). İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (47), 291-308.