Cilt 13 Sayı 4 (2025): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Kahve sektöründe finansal sürdürülebilirlik: Şanlıurfa’da yer alan kahve dükkânları üzerine nitel bir araştırma

PDF
  • Mehmet Beyazgül
Mehmet Beyazgül
Dr. Öğr. Üyesi, Harran Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü, Şanlıurfa, Türkiye

Yayınlanmış 25.12.2025

Anahtar Kelimeler

  • Coffee Sector, Coffee Shop, Financial Sustainability, Şanlıurfa
  • Kahvecilik Sektörü, Kahve Dükkânı, Finansal Sürdürülebilirlik, Şanlıurfa

Nasıl Atıf Yapılır

Kahve sektöründe finansal sürdürülebilirlik: Şanlıurfa’da yer alan kahve dükkânları üzerine nitel bir araştırma. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(4), 1852-1867. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i4.2647

Telif Hakkı (c) 2025 Mehmet Beyazgül

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Nasıl Atıf Yapılır

Kahve sektöründe finansal sürdürülebilirlik: Şanlıurfa’da yer alan kahve dükkânları üzerine nitel bir araştırma. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(4), 1852-1867. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i4.2647

Öz

Küresel ölçekte giderek büyüyen ve çeşitlenen kahve sektörü, Türkiye’de ve özellikle Şanlıurfa gibi gelişmekte olan kentlerde hızla yaygınlaşan bir girişimcilik alanı haline gelmiştir. Üçüncü dalga kahve akımıyla birlikte nitelikli kahve tüketimine yönelik artan talep, bu sektöre olan ilgiyi artırsa da yerel düzeyde faaliyet gösteren kahve dükkânları birçok finansal risk ve zorlukla karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışma, Şanlıurfa il merkezinde faaliyet gösteren kahve dükkânlarının finansal sürdürülebilirliğini etkileyen başlıca faktörleri incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma desenine göre yapılandırılan çalışmada, amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen kahve dükkânı sahipleri ve yöneticileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. İçerik analizi yoluyla elde edilen bulgular, işletmelerin büyük kısmında yetersiz mali planlama, kira ve girdi maliyetlerinin baskısı, rekabetin yoğunlaşması, düşük kâr marjları, personel giderlerinin düzensizliği ve finansal okuryazarlık eksikliği gibi sorunların öne çıktığını göstermektedir. Ayrıca, dijitalleşme araçlarının yetersiz kullanımı ve veri temelli karar alma süreçlerinin işletme yönetiminde yer bulamaması gibi yapısal eksikliklerin de finansal sürdürülebilirlik açısından önemli riskler doğurduğu belirlenmiştir. Çalışma, Şanlıurfa'daki kahve sektörüne yönelik politika ve uygulama önerileri geliştirerek hem yerel yönetimlerin hem de girişimcilerin daha sürdürülebilir stratejiler oluşturmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu yönüyle çalışma, Şanlıurfa’daki küçük ölçekli kahve işletmelerinin karşılaştığı finansal zorluklara odaklanarak, gelişmekte olan ekonomilerdeki benzer işletmelerin sürdürülebilirliğine ilişkin literatürdeki önemli bir boşluğun giderilmesine katkı sağlamaktadır.

PDF

Referanslar

  1. Akalan, G., Göktaş, B., ve Tarakçı, İ. E. (2019). Markalaşma çalışmaları: Türkiye'de kahve zinciri olan bir kobi’nin incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 787-805.
  2. Akbaba, Ö. ve Gökkaya, S. (2023). “Howard Howard-Sheth” modeli çerçevesinde tüketicilerin yeni nesil kahve işletmelerini tercihleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 2429-2448.
  3. Aydın, G., Sünnetçioğlu, A., ve Özkök, F. (2023). Yiyecek içecek işletmelerinin tedarik zincirlerinin sürdürülebilirlik bakış açısı ile değerlendirilmesi: Çanakkale ili örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(3), 530-553.
  4. Barreto Peixoto, J. A., Silva, J. F., Oliveira, M. B. P. ve Alves, R. C. (2023). Sustainability issues along the coffee chain: From the field to the cup. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 22(1), 287-332.
  5. Bayındır, B. ve Önçel, S. (2019). Üniversite öğrencilerinin kahve dükkânlarını tercih etme nedenleri: Anadolu Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(3), 1806-1820. https://doi.org/10.21325/jotags.2019.449
  6. Beyazgül, M. ve Karadeniz, E. (2020). Konaklama işletmelerinde çalışma sermayesinin kârlılığa etkisinin analizi: Türkiye–Amerika Birleşik Devletleri karşılaştırması. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(3), 2029-2049.
  7. Çardak, B. R. (2024). İşletmeleri̇n finansal bozulma yaşamalarına ilişkin göstergelerin değeerlendirilmesi ve BİST firmaları üzerinde bir uygulama. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(4), 516-533. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1534387
  8. Daviron, B. ve Ponte, S. (2005). The coffee paradox: Global markets, commodity trade and the elusive promise of development. London and New York: Zed books.
  9. Kahve dükkânlarının yiyecek-içecek pazarındaki payı yüzde 15'e yükseldi. (2023, 9 Ağustos). Erişim adresi: https://www.ekonomim.com/sirketler/kahve-dukkanlarinin-yiyecek-icecek-pazarindaki-payi-yuzde-15e-yukseldi-haberi-703893
  10. Ellis, M. (2011). The Coffee-House: A cultural history. London: Weidenfeld & Nicolson.
  11. Fang, L. S. ve Singgalen, Y. A. (2025). Brewing knowledge and revenue: Coffeeshop management in higher education settings through business model Canvas. ARBITRASE: Journal of Economics and Accounting, 5 (3), 190-204.
  12. George, G., Merrill, R. K. ve Schillebeeckx, S. J. (2021). Digital sustainability and entrepreneurship: How digital innovations are helping tackle climate change and sustainable development. Entrepreneurship Theory and Practice, 45(5), 999-1027.
  13. Girginol, C. R. (2017). Kahve: Topraktan fincana. İstanbul: Cinius Yayınları.
  14. Gül, Z. ve Reis, Ş. G. (2021). Finansal türevlerin kullanımı banka riski üzerindeki etkisi: Geçiş ülkeler örneği̇. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 369-385. https://doi.org/10.31463/aicusbed.880983
  15. Gürsoy, D. (2005). Sohbetin bahanesi kahve. İstanbul: Oğlak Yayınları.
  16. Hattox, R. S. (2014). Coffee and coffeehouses: The origins of a social beverage in the medieval Near East. University of Washington Press.
  17. Hung, L.-M. (2012). A study of consuming behaviors of budget coffee. Business and Management Research, 1(1), 48-61.
  18. International Coffee Organization (ICO). (2024). Sustainability & Resilience of the Coffee Global Value Chain: Towards a Global Investment Vehicle, Erişim Tarihi: 15/05/2025, https://www.icocoffee.org/documents/cy2023-24/report-global-coffee-funding-mechanisms-june-2024-e.pdf
  19. International Coffee Organization (ICO). (2025). Coffee Market Report, December-2024 – Global Production and Export Data. Erişim Tarihi: 05/05/2025, https://www.ico.org/documents/cy2024-25/cmr-1224-e.pdf
  20. İstanbullu Dinçer, F., Gedik, S. ve Özdemir Güzel, S. (2016). New approach in gastronomy: Third wave coffee. Journal of International Social Research, 9(45), 811-814.
  21. Jonas, J. ve Eriksson, S. (2007). Sustainable business at small and medium-sized enterprises (SMEs): The Case of Coffee Queen AB. (Dissertation). Retrieved from https://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:kau:diva-1149
  22. Kefeli, E., Şahin, Ö. ve Yarmacı, N. (2020). Üçüncü nesil kahve işletmelerinde Türk kahvesinin yeri: İstanbul örneği. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 130-147.
  23. Mutlu, Ç. ve Bulut, Z. A. (2022). Çeşitli deneyimsel unsurların müşteri memnuniyeti ve yeniden satın alma niyetine etkisi: Kahve müşterileri üzerine bir inceleme. International Journal of Contemporary Tourism Research, 6(2), 119-128. https://doi.org/10.30625/ijctr.1215521
  24. Nicholls, A. ve Opal, C. (2005). Fair Trade: Market-Driven Ethical Consumption. SAGE.
  25. Nogueira, E., Gomes, S. ve Lopes, J. M. (2024). Financial sustainability: Exploring the influence of the triple bottom line economic dimension on firm performance. Sustainability,16(15), (2071-1050).
  26. Pacheco, G. M. (2025). The role of risk perception and financial factors in the adoption of the franchise model by coffee sector SMEs. Revista de Gestão Social e Ambiental, 19(5), 1-30.
  27. Pendergrast, M. (2010). Uncommon grounds: The history of coffee and how it transformed our world. Basic Books.
  28. Raynolds, L. T. (2009). Mainstreaming fair trade coffee: From partnership to traceability. World development, 37(6), 1083-1093.
  29. Samoggia, A. ve Riedel, B. (2019). Consumers' perceptions of coffee health benefits and motives for coffee consumption and purchasing. Nutrients, 11(3), 653.
  30. Simon, B. (2009). Everything but the coffee: Learning about America from Starbucks. Univ of California Press.
  31. Söylemez, Y. (2020). Finansal performans değerlendirmesinde topsis ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3), 61-79. https://doi.org/10.11611/yead.771575
  32. Şeker, G. ve Özata, F. Z. (2022). Kahvenin ve kahve dükkânlarının değişen tüketim algısı: Üçüncü dalga kahve tüketicileri üzerine fenomenolojik bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(1), 193-224. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.986
  33. Topik, S. C. ve Wells, A. (2010). The second conquest of Latin America: Coffee, henequen, and oil during the export boom, 1850-1930. University of Texas Press.
  34. Topik, S. ve Clarence-Smith, W. G. (2003). The global coffee economy in Africa, Asia, and Latin America, 1500-1960. Cambridge University Press.
  35. Tröster, B. (2015). Global commodity chains, financial markets, and local market structures: Price risks in the coffee sector in Ethiopia. ÖFSE Working Paper No. 56, Vienna.
  36. Türkyilmaz, G. (2020). İstanbul'da üçüncü dalga kahve kültürünün yayılması: Yeni orta sınıfın 2000 sonrası mekân ve kahve tüketimi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  37. Tüysüz, Y. (2020). Kahve konseptli gastronomi işletmeleri girişimcileri üzerinde bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  38. Wild, A. (2005). Coffee: A dark history. WW Norton & Company.
  39. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.