Cilt 13 Sayı 3 (2025): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Bilişim alanında çalışan kadınların iş yaşamı zorluklarının kümeleme yöntemiyle profil analizi

PDF
  • Kevser Şahinbaş
Kevser Şahinbaş
Dr. Öğr. Üyesi, İstanbul Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

Yayınlanmış 25.09.2025

Anahtar Kelimeler

  • Gender Inequalities, Information Technology Sector, Challenges, Women in Technology
  • Cinsiyet Eşitsizlikleri, Bilişim Sektörü, Engeller, Teknolojide Kadınlar

Nasıl Atıf Yapılır

Bilişim alanında çalışan kadınların iş yaşamı zorluklarının kümeleme yöntemiyle profil analizi. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(3), 1132-1160. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i3.2612

Telif Hakkı (c) 2025 Kevser Şahinbaş

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Nasıl Atıf Yapılır

Bilişim alanında çalışan kadınların iş yaşamı zorluklarının kümeleme yöntemiyle profil analizi. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(3), 1132-1160. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i3.2612

Öz

Kadınların bilişim sektöründeki çeşitli kariyer fırsatlarına yönelik artan ilgisi ve sektöre daha fazla kadın kazandırmayı hedefleyen eğitim ve işe alım politikalarına aktif katılımlarına rağmen sektörle ilgili algılarda cinsiyet temelli ayrımcılığın hâlâ etkili olduğuna dair bulgular mevcuttur. Bu çalışmanın amacı, kadınların Türkiye'nin bilişim alanında karşılaştığı zorlukları demografik değişkenlerle ilişkilendirerek analiz etmek ve profillerini çıkarmaktır. Anket çalışmasında kadınların teknoloji sektöründe karşılaştığı erkek egemen bir sektörde ayrımcılık, yönetimsel ilerletmede karşılaşılan zorluklar, içselleştirilmiş engeller ve teknolojiye erişilebilirlik ile ilgili zorluluklarla ilgili sorular sorulmuştur. Demografik faktörlerin zorlukları nasıl etkilediğini belirlemek için t-testleri, Anova testleri ve değişkenler arasındaki ilişki için korelasyon analizi, K-Means kümeleme ile çalışan profilleri analizi yapılmıştır. Çalışmada 231 katılımcıdan elde edilen veriler doğrultusunda bilişim sektöründe kadın çalışanların erkek egemen yapının etkisiyle ayrımcılık algısının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Kadınların yönetici pozisyonlarına erişimde yapısal engellerle ve teknolojiye erişimde zorluklarla karşılaştığı belirlenmiştir. Ancak, bireylerin içsel engel algılarında cinsiyete bağlı anlamlı fark bulunmamıştır. Bunun yanında K-Means kümeleme analizi uygulanmış ve üç ayrı çalışan profili belirlenmiştir İlk küme, yapısal zorlukları yoğun algılayan kadın çalışanlardan; ikinci küme, sektöre uyum sağlamış ve zorluk algısı düşük bireyleri temsil ederken; üçüncü küme, yüksek eğitimli ancak içsel engeller ve teknolojiye erişim sorunları yaşayan bireyleri içermektedir.

PDF

Referanslar

  1. Acar, F. P. (2015). Gender differences in promotions to top level management positions: An examination of glass cliff in the IT sector. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 210, 223–230. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.11.362
  2. Acılar, A., Aydın, B., & Topkaya, N. (2014). İş yaşamında kadınların karşılaştığı engeller: Bir alan araştırması. Kadın Araştırmaları Dergisi, 9(2), 45–62.
  3. Acker, J. (1990). Hierarchies, jobs, bodies: A theory of gendered organisations. Gender & Society, 4(2), 139–158. https://doi.org/10.1177/089124390004002002
  4. Antonio, A., & Tuffley, D. (2014). The gender digital divide in developing countries. Future Internet, 6(4), 673–687. https://doi.org/10.3390/fi6040673
  5. Arrawatia, M. A., & Meel, P. (2012). Information and communication technologies & woman empowerment in India. International Journal of Advanced Research in Computer Engineering & Technology (IJARCET), 1(8), 99–104.
  6. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman.
  7. Bhattacharyya, A., & Ghosh, B. N. (2012). Women in Indian Information Technology (IT) sector: A sociological analysis. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 3(6), 45–52. https://doi.org/10.9790/0837-0364552
  8. Blincoe, K., Springer, O., & Wrobel, M. R. (2019). Perceptions of gender diversity's impact on mood in software development teams. IEEE Software, 36(5), 51–56. https://doi.org/10.1109/MS.2019.2917428
  9. Bozkurt, B., & Akpınar, A. (2017). Bilişim sektöründe toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1(2), 17–28. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.8
  10. Canedo, E. D., et al. (2021). Breaking one barrier at a time: How women developers cope in a men-dominated industry. Brazilian Symposium on Software Engineering. https://doi.org/10.1145/3474624.3474638
  11. Clance, P. R., & Imes, S. A. (1978). The impostor phenomenon in high achieving women: Dynamics and therapeutic intervention. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 15(3), 241–247. https://doi.org/10.1037/h0086006
  12. Colwill, J., & Townsend, J. (1999). Women, leadership and information technology. Journal of Management Development, 18(3), 207–216. https://doi.org/10.1108/02621719910261049
  13. Connell, R. W. (2009). Gender: In world perspective. Polity Press.
  14. Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. psychometrika, 16(3), 297-334.
  15. Çağla, M. A. E. E. B. (2024). Bilgi İletişim Teknolojileri ve Toplumsal Cinsiyet. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 4(13), 807–821.
  16. Çetinkaya, A. (2020). Women in digital game sector in the context of production and labor. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 3(5), 201–219. https://doi.org/10.35235/uicd.726960
  17. Eagly, A. H., & Carli, L. L. (2007). Women and the labyrinth of leadership. Harvard Business Review, 85(9), 62–71.
  18. Ecevit, Y., Gündüz-Hosgör, A., & Tokluoglu, C. (2003). Professional women in computer programming occupations: The case of Türkiye. Career Development International, 8(2), 78–87.
  19. Ecevit Satı, Z., & Yılmaz, B. O. (2020). Effects on women's employment in Türkiye of the changing job and occupations in the Industry 4.0 era. Strategic Public Management Journal, 6(11), 54–76. https://doi.org/10.25069/spmj.701685
  20. Elnaggar, A. (2007). The status of Omani women in the ICT sector. International Journal of Education and Development using ICT, 3(3), 4–15.
  21. Ely, R. J., & Meyerson, D. E. (2000). Theories of gender in organizations: A new approach to organizational analysis and change. Research in organizational behavior, 22, 103-151.
  22. European Parliament. (2018). Women in the digital age (Study for the FEMM Committee). Publications Office of the European Union.
  23. Gillwald, A. (2022). Digital gender inequality in Africa: Policy perspectives and empirical insights. Information, Communication & Society, 25(6), 799–817. https://doi.org/10.1080/1369118X.2021.1933567
  24. Goharnejad, H., Shamsai, A., & Zakeri Niri, M. (2019). Prediction of sea level rise in the south of Iran coastline: Evaluation of climate change impacts. Water Resources Engineering, 12(42), 1–17.
  25. Gürakın, Z. (2024). Understanding barriers experienced by women in Türkiye's IT sector (Master's thesis, Middle East Technical University, Türkiye).
  26. Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A workbook. Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80519-7
  27. Han, J., Pei, J., & Kamber, M. (2011). Data mining: Concepts and techniques. Elsevier.
  28. Hartigan, J. A., & Wong, M. A. (1979). Algorithm AS 136: A k-means clustering algorithm. Journal of the Royal Statistical Society: Series C (Applied Statistics), 28(1), 100–108.
  29. Heilman, M. E. (2001). Description and prescription: How gender stereotypes prevent women's ascent up the organizational ladder. Journal of social issues, 57(4), 657-674.
  30. Heilman, M. E. (2012). Gender stereotypes and workplace bias. Research in Organisational Behavior, 32, 113–135. https://doi.org/10.1016/j.riob.2012.11.003
  31. Howe-Walsh, L., & Turnbull, S. (2014). Barriers to women leaders in academia: Tales from science and technology. Studies in Higher Education, 41(3), 415–428. https://doi.org/10.1080/03075079.2014.929102
  32. Hyrynsalmi, S. M. (2019). The underrepresentation of women in the software industry: Thoughts from career-changing women. In 2019 IEEE/ACM 2nd International Workshop on Gender Equality in Software Engineering (GE). https://doi.org/10.1109/GE.2019.00008
  33. Judy, K. H. (2012). Agile values, innovation and the shortage of women software developers. In 2012 45th Hawaii International Conference on System Sciences. https://doi.org/10.1109/HICSS.2012.92
  34. Kanter, R. M. (1977). Men and women of the corporation. Basic Books.
  35. Kaufman, L., & Rousseeuw, P. J. (1990). Finding groups in data: An introduction to cluster analysis. John Wiley & Sons.
  36. Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
  37. Keshari, P. (2023). Gender, workplace barriers, and self-efficacy: A study of women in technology. Gender, Work & Organization, 30(4), 1123–1141. https://doi.org/10.1111/gwao.12950
  38. Masiero, S., & Aaltonen, A. (2020). Gender bias in Information Systems Research: A literature review. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.3751440
  39. Menezes, Á., & Prikladnicki, R. (2018, May). Diversity in software engineering. In Proceedings of the 11th International Workshop on Cooperative and Human Aspects of Software Engineering (pp. 45–48).
  40. Michie, S., & Nelson, D. L. (2006). Barriers women face in information technology careers. Women in Management Review, 21(1), 10–27. https://doi.org/10.1108/09649420610643385
  41. Moorman, P., & Johnson, E. (2003). Still a stranger here: Attitudes among secondary school students towards computer science. ACM SIGCSE Bulletin, 35(3), 193–197. https://doi.org/10.1145/961290.961564
  42. Murphy, A., et al. (2019). Examining unequal gender distribution in software engineering. In Communications in Computer and Information Science (pp. 659–671). https://doi.org/10.1007/978-3-030-28005-5_51
  43. Naseviciute, L., & Juceviciene, R. (2024). Overcoming the barriers to women's career in information and communication technology business. Equality, Diversity and Inclusion: An International Journal, 43(1), 23–40.
  44. NCWIT. (2012). Girls in IT: The Facts. National Center for Women & Information Technology. https://ncwit.org/resource/thefactsgirls/ Erişim Tarihi: 21.05.2025
  45. NCWIT (2016). https://ncwit.org/women-in-it-the-facts-infographic-2016-update/ Erişim Tarihi: 21.05.2025.
  46. Özdemir, Z. (2023). Türkiye’de Bilgi İletişim Teknolojileri Sektöründe Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Bir Feminist Teknobilim Perspektifi. Alternatif Politika, 15(3), 505–521.
  47. Paşaoğlu Baş, D., & Tekeli, S. (2020). Bilişim sektöründe kadının yeri: Literatür çalışması. Ekev Akademi Dergisi, (81), 555–569. https://doi.org/10.17753/ekev1321
  48. Ridgeway, C. L. (2011). Framed by gender: How gender inequality persists in the modern world. Oxford University Press.
  49. Sinha, A., & Jana, P. K. (2018). A hybrid MapReduce-based K-means clustering using genetic algorithm for distributed datasets. The Journal of Supercomputing, 74(4), 1562–1579. https://doi.org/10.1007/s11227-017-2182-8
  50. Tahsin, N., Ahmed, N. S., Asad, M., & Sakib, K. (2022). Can female underrepresentation in information technology be solved through an awareness-based approach? In Proceedings of the Third Workshop on Gender Equality, Diversity, and Inclusion in Software Engineering. https://doi.org/10.1145/3524501.3527606
  51. Tekeli, S., & Baş, D. P. (2020). Bilişim sektöründe kadının yeri: Literatür taraması. EKEV Akademi Dergisi, (81), 555–569.
  52. Toprakcı Alp, G., & Aksoy, B. (2021). Bilim, teknoloji ve kadın: Çalışmanın geleceğine dair bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 248–264. https://doi.org/10.47097/piar.932215
  53. TÜİK. (2023). Sorgulama giriş sayfası. TÜİK Uluslararası Seçilmiş Göstergeler. https://biruni.tuik.gov.tr/secilmisgostergeler/ (Erişim tarihi: Haziran, 2025)
  54. TÜİK. (2024). İşgücü istatistikleri, Nisan 2024. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: Mayıs 20, 2025)
  55. Trinkenreich, B., Britto, R., Gerosa, M. A., & Steinmacher, I. (2022). An empirical investigation on the challenges faced by women in the software industry. In Proceedings of the 2022 ACM/IEEE 44th International Conference on Software Engineering: Software Engineering in Society. https://doi.org/10.1145/3510458.3513018
  56. TÜBİSAD. (2024). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri Raporu – 2024. Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği. https://www.tubisad.org.tr
  57. UN Women. (2020). Women in technology: Bridging the gender digital divide. United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women. https://www.unwomen.org
  58. van Dijk, J. A. G. M. (2020). The digital divide. Polity Press.
  59. Wolff, A., Knutas, A., & Savolainen, P. (2020). What prevents Finnish women from applying to software engineering roles? In Proceedings of the ACM/IEEE 42nd International Conference on Software Engineering: Software Engineering Education and Training. https://doi.org/10.1145/3377814.3381708
  60. Wright, R., & Jacobs, J. A. (1994). Male flight from computer work: A new look at occupational resegregation and ghettoisation. American Sociological Review, 511–536.
  61. Yıldız, İ., Yıldız, H. N., & Arslan, F. (2019). A case study on glass ceiling syndrome of female employees in the Information Technology Sector. Atatürk İletişim Dergisi, (16), 99–112. https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.489417