Cilt 13 Sayı 3 (2025): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Davranışsal inançlarının turistlerin ödeme istekliliği ile olan ilişkisinde algılanan davranışsal kontrolün aracılık rolü: Manavgat’ı ziyaret eden turistler üzerine bir araştırma

PDF
  • Erkan Kadir Şimşek
Erkan Kadir Şimşek
Öğr. Gör. Dr., Akdeniz Üniversitesi Manavgat Meslek Yüksekokulu, Antalya, Türkiye

Yayınlanmış 25.09.2025

Anahtar Kelimeler

  • Behavioural Beliefs, Tourists' Willingness to Pay, Perceived Behavioural Control, Mediating Role
  • Davranışsal İnançlar, Turistlerin Ödeme İstekliliği, Algılanan Davranışsal Kontrol, Aracılık Rolü

Nasıl Atıf Yapılır

Davranışsal inançlarının turistlerin ödeme istekliliği ile olan ilişkisinde algılanan davranışsal kontrolün aracılık rolü: Manavgat’ı ziyaret eden turistler üzerine bir araştırma. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(3), 1293-1306. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i3.2519

Telif Hakkı (c) 2025 Erkan Kadir Şimşek

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Nasıl Atıf Yapılır

Davranışsal inançlarının turistlerin ödeme istekliliği ile olan ilişkisinde algılanan davranışsal kontrolün aracılık rolü: Manavgat’ı ziyaret eden turistler üzerine bir araştırma. (2025). Business & Management Studies: An International Journal, 13(3), 1293-1306. https://doi.org/10.15295/bmij.v13i3.2519

Öz

Bu araştırma, davranışsal inançlarının turistlerin ödeme istekliliği ile olan ilişkisinde algılanan davranışsal kontrolün aracılık rolünü ve bu süreçte bu değişkenler arası ilişkileri anlamaya yönelik kapsamlı veriler sunmak üzere hazırlanmıştır. Bu bağlamda başta anketlerin hazırlandığı dillerden ve dünyada en çok turist gönderen ülkelerden misafir kabul eden Manavgat’ta faaliyet gösteren 3 farklı 5 yıldızlı otelde konaklayan misafirlere 2025 kış sezonunda (Ocak ayında) anketler uygulanmıştır. Toplanan 410 anketten kalan 397 anket üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracını araştırmacının 2 farklı çalışmadan uyarladığı 4 boyutlu bir anket oluşturmaktadır. SPSS Statistics Base v23 ve PROCESS Model 4 ile elde edilen sonuçlara göre; algılanan davranışsal kontrol, davranışsal inançlar ile ödeme istekliliği arasında aracılık rolüne sahiptir. Yani, davranışsal inançlar turistlerin ödeme istekliğini algılanan davranışsal kontrol üzerinden dolaylı olarak etkilemektedir. Ayrıca araştırmada, davranışsal inançların turistlerin ödeme istekliliğini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Bu bulgu, turistlerin ödeme yapma niyetlerinin, belirli ürün ve hizmetlere yönelik olumlu algıları ve inançlarından etkilendiğini göstermektedir. Bununla birlikte turistlerin ödeme kararlarında, algılanan davranışsal kontrolün önemli bir etkisi bulunmuştur. Davranışsal inançların, algılanan davranışsal kontrolü pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Son olarak algılanan davranışsal kontrolün, davranışsal inançlar ile ödeme istekliliği arasında anlamlı bir aracılık rolü bulunduğu tespit edilmiştir.

PDF

Referanslar

  1. Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behaviour. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall.
  2. Ajzen, I. (1985) From intentions to action: A theory of planned behaviour. In: Kuhl, J. and Beckmann, J., Eds., Action-Control: From Cognition to Behaviour, Springer-Verlag, Heidelberg, 11-39. http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-69746-3_2 .
  3. Ajzen, I. (1991). The theory of planned behaviour. Organisational Behaviour and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
  4. Ajzen, I., & Madden, T. J. (1986). Prediction of goal-directed behaviour: Attitudes, intentions, and perceived behavioural control. Journal of Experimental Social Psychology, 22(5), 453-474.
  5. Akter, N., & Hasan, S. (2023). The moderating role of perceived behavioural control in predicting Muslim tourists' halal tourism intention: a developing country perspective. Journal of Islamic Marketing, 14(7), 1744-1767.
  6. Al Ziadat, M. T. (2015). Applications of planned behaviour theory (TPB) in Jordanian tourism. International Journal of Marketing Studies, 7(3), 95.
  7. Argyle, M., Henderson, M., Bond, M., Iizuka, Y., & Contarello, A. (1986). Cross-cultural variations in relationship rules. International Journal of Psychology, 21(1-4), 287-31
  8. Bozkurt, B. (2023). Process Makro ile Aracılık. Düzenleyicilik ve Durumsal Aracılık Etki Analizleri (Spss Uygulamalı)(1. Baskı), Ekin Basım Dağıtım.
  9. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods]. Ankara: PegemA.
  10. Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. New York: Routledge.
  11. Chang, M. K. (1998). Predicting unethical behaviour: a comparison of the theory of reasoned action and the theory of planned behaviour. Journal of Business Ethics, 17(16), 1825-1834.
  12. Chia-Jung, C., & Pei-Chun, C. (2014). Preferences and willingness to pay for green hotel attributes in tourist choice behaviour: The case of Taiwan. Journal of Travel & Tourism Marketing, 31(8), 937-957.
  13. Conner, M., & Abraham, C. (2001). Conscientiousness and the theory of planned behaviour: Toward a more complete model of the antecedents of intentions and behaviour. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(11), 1547-1561.
  14. Cop, S., Alola, U. V., & Alola, A. A. (2020). Perceived behavioural control as a mediator of hotels' green training, environmental commitment, and organisational citizenship behaviour: A sustainable environmental practice. Business Strategy and the Environment, 29(8), 3495-3508.
  15. Gligor, D., Bozkurt, S., Gölgeci, I., & Maloni, M. J. (2020). Does supply chain agility create customer value and satisfaction for loyal B2B business and B2C end-customers?. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 50(7/8), 721-743.
  16. Gligor, D., & Bozkurt, S. (2022). The impact of perceived brand interactivity on customer purchases. The mediating role of perceived brand fairness and the moderating role of brand involvement. Journal of Product & Brand Management, 31(1), 96-109.
  17. Gössling, S., & Higham, J. (2021). The low-carbon imperative: Destination management under urgent climate change. Journal of Travel Research, 60(6), 1167-1179.
  18. Hair, J., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2010) Multivariate data analysis (7th ed.). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Educational International
  19. Haliman, Y., & Tan, P. S. (2023). An Analysis of Theory of Planned Behaviour (TPB) on Revisit Intention: Mediating Effect of Attitude to Visit. International Journal of Economics Development Research (IJEDR), 4(1), 248-259.
  20. Han, H., Hsu, L. T. J., & Sheu, C. (2010). Application of the theory of planned behaviour to green hotel choice: Testing the effect of environmental friendly activities. Tourism Management, 31(3), 325-334.
  21. Hayes, A. F. (2012). PROCESS: A versatile computational tool for observed variable mediation, moderation, and conditional process modeling [White paper]. Retrieved from http://www.afhayes.com/ public/process2012.pdf
  22. Ibnou-Laaroussi, S., Rjoub, H., & Wong, W. K. (2020). Sustainability of green tourism among international tourists and its influence on the achievement of green environment: Evidence from North Cyprus. Sustainability, 12(14), 5698.
  23. Jang, S. Y., Chung, J. Y., & Kim, Y. G. (2015). Effects of environmentally friendly perceptions on customers' intentions to visit environmentally friendly restaurants: An extended theory of planned behaviour. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20(6), 599-618.
  24. Jeon, M. M., Kang, M., & Desmarais, E. (2016). Residents' perceived quality of life in a cultural-heritage tourism destination. Applied Research in Quality of life, 11, 105-123.
  25. Johnstone, M. L., & Tan, L. P. (2015). Exploring the gap between consumers' green rhetoric and purchasing behaviouur. Journal of Business Ethics, 132, 311-328.
  26. Kang, K. H., Stein, L., Heo, C. Y., & Lee, S. (2012). Consumers' willingness to pay for green initiatives of the hotel industry. International Journal of Hospitality Management, 31(2), 564-572.
  27. Khalid, B., Shahzad, K., Shafi, M. Q., & Paille, P. (2022). Predicting required and voluntary employee green behaviour using the theory of planned behaviour. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(5), 1300-1314.
  28. Kılbaş, E. P. K., & Cevahir, F. (2023). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi ve güç analizi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 7(1), 1-8.
  29. Madden, T. J., Ellen, P. S., & Ajzen, I. (1992). A comparison of the theory of planned behaviour and the theory of reasoned action. Personality and Social Psychology Bulletin, 18(1), 3-9.
  30. Nguyen, V. H., Nguyen, T. H., Mai, L. H., Nguyen, T. T. P., Lan Nguyen, T. M., & Nguyen, T. P. L. (2023). The factors affecting Vietnamese people's sustainable tourism intention: an empirical study with extended the theory of planned behaviour (TPB). Foresight, 25(6), 844-860.
  31. Pujari, D., Wright, G., & Peattie, K. (2003). Green and competitive: Influences on environmental new product development performance. Journal of Business Research, 56(8), 657-671.
  32. Rafiq, F., Chishty, S. K., & Adil, M. (2022). Explanatory or dispositional optimism: which trait predicts eco-friendly tourist behaviour?. Sustainability, 14(5), 2994.
  33. Reisinger, Y., & Turner, L. (1999). A cultural analysis of Japanese tourists: challenges for tourism marketers. European Journal of Marketing, 33(11/12), 1203-1227.
  34. Shan, G., Yee, C. L., & Ji, G. (2020). Effects of attitude, subjective norm, perceived behavioural control, customer value and accessibility on intention to visit Haizhou Gulf in China. Journal of Marketing Advances and Practices, 2(1), 26-37.
  35. Tadawattanawit, S., Intuluck, W., & Srisakun, C. (2023). The Influence of Perceived Behavioural Control and Desire to Travel on Domestic Travel Intention to Bangkok: A Moderated Mediation Model of Tourists' Attitudes and Preferences. ABAC Journal, 43(2), 125-142.
  36. Taylor, S., & Todd, P. (1995). Assessing IT usage: The role of prior experience. MIS quarterly, 561-570.
  37. TÜİK (2025). https://www.tuik.gov.tr/ (16 Mayıs 2025 tarihinde erişildi.)
  38. Wei, S., Ang, T., & Jancenelle, V. E. (2018). Willingness to pay more for green products: The interplay of consumer characteristics and customer participation. Journal of Retailing and Consumer Services, 45, 230-238.
  39. White Baker, E., Al‐Gahtani, S. S., & Hubona, G. S. (2007). The effects of gender and age on new technology implementation in a developing country: Testing the theory of planned behaviour (TPB). Information Technology & People, 20(4), 352-375.
  40. Yazdanpanah, M., & Forouzani, M. (2015). Application of the Theory of Planned Behaviouur to predict Iranian students' intention to purchase organic food. Journal of Cleaner Production, 107, 342-352.
  41. Zhang, Y., Cui, F., Wu, S. S., & Wu, W. Z. (2017). Analysis of the factors impacting on air travelers' willingness to pay for carbon offsets: Based on theory of planned behaviour and norm activation model. Journal of Arid Land Resources & Environment, 31(11), 9-14.
  42. Zhang, H., Gordon, S., Buhalis, D., & Ding, X. (2018). Experience value cocreation on destination online platforms. Journal of Travel Research, 57(8), 1093-1107.