Yayınlanmış 25.12.2024
Anahtar Kelimeler
- Çalışma Düşüncesi, Dijital Yetenekler, Örgütsel Davranış, SmartPLS
- Work Mindset, Digital Skills, Organizational Behaviour, SmartPLS
Nasıl Atıf Yapılır
Telif Hakkı (c) 2024 Ela Oğan
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Birey, hayatının büyük bir bölümünü mesleğini icra ettiği işinde geçirmektedir. Büyük bir zaman diliminde ve sürekli yaptığı işle ilgili düşünceleri, meslekî gelişimini, çalışma performansını ve en nihayetinde işe katkısını etkilemektedir. Günümüzde kurum ve kuruluşlar dijital yeteneklerle donanımlı insan kaynağı sermayesine sahip olmayı fırsat olarak görmektedir. Her geçen gün iş hayatında önemi giderek artan dijital yeteneklerin benimsenmesi ve geliştirilmesi bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bu araştırma, bireyin çalışmaya yönelik düşüncesinin, dijital yeteneklerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini yükseköğretim kurumlarında görevli idari personel oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda 387 çalışandan anket tekniğinden yararlanılarak veriler elde edilerek SmartPLS programı ile analiz edilmiştir. Araştırma ile ilgili uyum güvenirliği için rho_c, rho_a; yakınsak geçerlilik için AVE; ayrım geçerliliği için HTMT; model uyum iyiliği için SRMR, d_ULS, d_G, Q², NFI ve modelin yapısal analizi için β, VIF, f², R² ve t testi analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapısal eşitlik modeli analiz sonuçlarına göre çalışma düşüncesinin başkalarına bakma, hizmet ve meslekî vatandaşlık boyutlarının, dijital yetenekleri önemli ve olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.
Referanslar
- Adamovic, M., Gahan, P., Olsen, J., Gulyas, A., Shallcross, D., & Mendoza, A. (2022). Exploring the adoption of virtual work: the role of virtual work self-efficacy and virtual work climate. The International Journal of Human Resource Management, 33(17), 3492-3525. https://doi.org/10.1080/09585192.2021.1913623
- Ahat, K. (2023). Yapay zekâ destekli dijital yetenek yönetimi teknolojilerinin uygulanması: Bir literatür analizi ve model önerisi. Five Zero, 3(1), 163-191.
- Akçaöz, M., & Akçaöz, V. (2023). Kamu yönetiminde dijitalleşme ve Türkiye’deki dijital devlet uygulamaları. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(69): 3648-3660. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.72401
- Altuntaş, S., & Baykal, Ü. (2008). İşe karşı tutum ölçeğinin hemşireler için uyarlanması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 51-62.
- Arısoy, A., & Taş, M.A. (2021). Sosyal çalışmacılarda meslek aşkı ve prososyal hizmet davranışları ilişkisi: Yaşamın anlamının aracılık etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(53), 827-854. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.787575
- Asiltürk, A. (2021). İşletmelerde dijital dönüşüm yönetiminde nihai hedef: Dijital olgunluk. Alanya Akademik Bakış, 5(2), 647-669. Doi: 10.29023/alanyaakademik.859300
- Atalık, B., & Eroğluer, K. (2022). Çalışanların esnek çalışma düzenlemelerine karşı tutumlarının işe adanmışlıklarına etkisinde örgütsel adalet algısının aracı rolü. Savunma Bilimleri Dergisi, (42), 57-88. https://doi.org/10.17134/khosbd.1022273
- Aybek, G., & Karakaş, H. (2023). Sosyal bilimlerde PLS-YEM kullanım rehberi: hiyerarşik yapı modellemesi ile bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 656-674. https://doi.org/10.17494/ogusbd.1301243
- Bailey, C., Madden, A., Alfes, K., Shantz, A. & Soane, E. (2017). The mismanaged soul: Existential laborand the erosion of meaningful work. Human Resource Managemet Review, 27(3). 416-430. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2016.11.001
- Bagozzi, R.P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of The Academy of Marketing Science. 16, 74-94. Doi: 10.1007/BF02723327.
- Baydeni̇z, E., Ergün, B., Türkoğlu, T., & Aytekin, E. (2024). Revealing the organic food consumption intention in Afyonkarahisar: A study on the impact of health, safety, value and attributes. British Food Journal, 126(7), 2895-2917. https://doi.org/10.1108/BFJ-08-2023-0740
- Budak, N. (2021). Geleceğin meslekleri ve dijital beceriler. C.S. ÖZ (Ed.), Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar-V içinde (s.283-312), Sakarya: Değişim.
- Budd, J.W. (2016). Çalışma düşüncesi. (F. Man, Çev.).
- Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- Brown, J.S. (2000). Growing up digital: How the web changes work, education, and the ways people learn. Change, 32(2),10–20.
- Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. Routledge/Taylor & Francis Group.
- Coşkun, O.S. (2017). Kişilik özellikleri, işe karşı tutum ve mesleki bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. (Master's thesis, İstanbul Arel Üniversitesi).
- Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi, (2023). Yetenek yönetiminde dönüşüm. Erişim adresi: https://www.cbiko.gov.tr/uploads/USP-KK.pdf
- Çelebi, F. (2021a). Dijital çağda liderlik ve girişimcilik. Ankara: İksad Yayınevi.
- Çelebi, M.A. (2021). Örgütsel kimlik-iş tatmini ilişkisinde işe tutulmanın aracılık rolü. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(Özel Sayı), 41-51.
- Çetiner, N., & Doğan, A. (2022). Bireylerin çalışmaya ilişkin bakış açıları: Çalışma düşüncesi ölçeğinin geliştirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(36), 1251-1266. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1076184
- Demerouti, E., Cropanzano, R., Bakker, A., & Leiter, M. (2010). From thought to action: Employee work engagement and job performance. Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research, 65(1), 147-163.
- Demir, S., & Kobal, H.Y. (2021). Örgütsel kimlik algısının örgütsel bağlılığa etkileri: Hakkâri devlet hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(1), 109-126.
- Demirel, Z.H. (2021). Çalışma hayatında geleceğin insan kaynağı: Alfa kuşağı. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1796-1827. https://doi.org/10.26466/opus.895924
- DeSanctis, G., Snyder, J. R., & Poole, M. S. (1994). The meaning of the interface: A functional and holistic evaluation of a meeting software system. Decision support systems, 11(4), 319-335. https://doi.org/10.1016/0167-9236(94)90079-5
- Dijkstra, T.K., & Henseler, J. (2015). Consistent partial least squares path modeling. MIS Quarterly, 39(2), 297-316. Doi: 10.25300/misq/2015/39.2.02.
- Doğan, E.T. (2016). Kitap incelemesi: John W. Budd: Çalışma düşüncesi. SBF Dergisi, 71(4), 1299-1303.
- Eğinli, A.T. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
- Ersöz, B., & Özmen, M. (2020). Dijitalleşme ve bilişim teknolojilerinin çalışanlar üzerindeki etkileri. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 11(42), 170-179. https://doi.org/10.5824/ajite.2020.03.007.x
- Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
- Furia, F. (2015). Interview: Fernanda Furia and the importance of technology in education. Pedagogical Practices: Registers and Reflections, 3(1), 1-8.
- Hair Jr, J.F., Hult, G.T.M., Ringle, C.M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) using R: A Workbook (p. 197). Springer Nature.
- Haryono, S., & Sulistyo, B.A. (2020). Effects of work motivation and leadership toward work satisfaction and employee performance: Evidence from Indonesia. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(6), 387-397. doi:10.13106/jafeb.2020.vol7.no6.387
- Haşıloğlu, S.B., Baran, T., & Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, (1), 19-28. doi: 10.5505/pibyd.2015.47966
- Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the academy of marketing science, 43, 115-135. Doi: 10.1007/s11747-014-0403-8.
- Herzberg, F. (1972). The motivation-hygiene concept and problems of manpower. (Ed: D.R. Hampton). Behavioural concepts in management (2nd ed.). USA: Dickensen Publishing Comp., Inc., 33-40.
- İlgaz, S., & Özdemir, E. (2024). Bireylerin kripto para kullanmaya yönelik niyetlerinin teknoloji kabul modeli ile incelenmesi ve çoklu grup analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (102), 79-108. https://doi.org/10.25095/mufad.1416542
- International Labour Office. (2010). A skilled workforce for strong, sustainable and balanced growth: A G20 training strategy. Geneva: International Labour Office. Erişim adresi: https://www.ilo.org/publications/skilled-workforce-strong-sustainable-and-balanced-growth-0
- Işık, V. (2013). Kurumsal sosyal sorumluluğun değiştirdiği çalışma kavramı ve yeni bir çalışma alanı olarak sosyal girişimler. Journal of Social Security/SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 3(1), 101-131.
- Jimenez, W.P., Hu, X., & Xu, X.V. (2022). Thinking about thinking about work: A meta-analysis of off-job positive and negative work-related thoughts. Journal of business and Psychology, 37(2), 237-262. https://doi.org/10.1007/s10869-021-09742-7
- Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Küçük, B.A., & Günaydın, C. (2021). Lider ile örgüt düzeyindeki güven duygusunun yenilikçi çalışma davranışı üzerindeki etkisi: Değişime direncin rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(2), 540-576. https://doi.org/10.17130/ijmeb.837287
- Man, F. (2019), İnsan, çalışma ve toplum: Çalışma sosyolojisine giriş. İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
- Man, F., Bozkurt, F.G., Çitçi, U.S., Turan, Ş.A., & Okutan, S. (2020). Çalışmayı anlamak ve ölçmek bir ölçek geliştirme denemesi. Sakarya Yayıncılık.
- Mckinsey, (2020). Future of Work, Turkey's Talent Transformation in the Digital Era (January). Prepared by McKinsey & Company Turkey in cooperation with the McKinsey Global Institute. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/tr/~/media/mckinsey/locations/europe%20and%20middle%20 e ast/turkey/our%20insights/future%20of%20work%20turkey/future-of-work-mckinsey-turkey-full-report.pdf
- Meda, D. (1995), Emek kaybolma yolunda bir değer mi? İstanbul: İletişim Yayınları.
- Meyer, J.P., & Allen N.J. (1991). A Three-compenent Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review(1)1, 67-72.
- Munsamy, M., Dhanpat, N., & Barkhuizen, E.N. (2023). The development and validation of a digital leadership competency scale. Acta Commercii, 23(1), 1-15. https://hdl.handle.net/10520/ejc-acom_v23_n1_a1057
- Oğan, E., & Çetiner, N. (2024). Yönetici asistanının dijital yetenekleri ve kariyer sürdürülebilirliğine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (64), 117-139. https://doi.org/10.30794/pausbed.1478206
- Oğan, E., & Wolff, R.A. (2022). Fortune 500 işletmelerinin dijital dönüşüm performansında dijital kültürün aracılık rolü. Fiscaoeconomia, 6(3), 1282-1307. Doi: 10.25295/fsecon.111485.
- Ören, K., & Yüksel, H. (2012). Geçmişten günümüze çalışma hayatı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 34-59.
- Özdemir, M., & Doğan, A. (2021). Bireylerin çalışma düşüncesine göre işe tutkunluk düzeyindeki farklılığın incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2203-2222.
- Reis, T.A. (2018). Study on the Alpha Generation and the reflections of its behaviour in the organisational environment. Quest Journals Journal of Research in Humanities and Social Science, 6(1), 09-19.
- Ringle, C.M., Wende, S., & Becker, J.M. (2022). SmartPLS 4. oststeinbek: SmartPLS GmbH, http://www.smartpls.com.
- Robbins, S.P., & Judge, T.A. (2017). Örgütsel davranış. (İ. Erdem, Çev.), Nobel Yayın.
- Seyrek, İ.H. (2023). Örgütsel davranış araştırmalarında PLS-SEM kullanımı B. Hırlak, (Ed.) . Örgütsel Davranış Kavramlar ve Araştırmalar-II içinde, (s. 1-23.), Gaziantep: Özgür Press.
- Schumpeter, J.A. (1964). Business Cycles: A theoretical, historical and statistical analysis or the capitalist process. New York: McGraw Hill Book Company.
- Sunar, L. (2020). Türkiye’de mesleki itibar: Dönüşen çalışma hayatı ve mesleklerin sosyal konumu. Journal of Economy Culture and Society, (Özel Sayı 1/Supplement 1), 29-58. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0053
- Şenel, A., & Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(12), 45-65.
- Taşçıoğlu, C. (2018). Çalışma psikolojisi. Journal of Economy Culture and Society, 57, 275-279. https://doi.org/10.26650/JECS423436
- Tutar, H., Erdem, A.T., & Şahin, N. (2024). Dijital yetkinlik ölçeği (DYÖ): Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 27(1), 31-47. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1375960
- Ural, A., & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Van Dick, R., Christ, O., Stellmacher, J., Wagner, U., Ahlswede, O., Grubba, C., … Tissington, P.A. (2004). Should i stay or should i go? Explaining turnover intentions with organisational identification and job satisfaction. British Journal of Management, 15(4), 351–360. https://doi.org/10.1111/j.1467- 8551.2004.00424.x
- Yasım, Y.K. (2020). Mesleki tükenmişlik, makyevelizm, psikolojik sözleşme ihlali ve demokratik liderlik arasındaki ilişkilerin SmartPLS ile analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 87-101. https://doi.org/10.21733/ibad.652328
- YÖK, (2024). Yükseköğretim Kurulu. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/