Cilt 12 Sayı 3 (2024): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

İşe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerine etkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü: Sağlık çalışanlarında bir araştırma

PDF
  • Durmuş Gökkaya
Durmuş Gökkaya
Dr. Öğr. Üyesi, Yozgat Bozok Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Yozgat, Türkiye

Yayınlanmış 25.09.2024

Anahtar Kelimeler

  • Sessiz İstifa, İşe Bağlı Duygusal Tükenmişlik, Çalışma Yaşam Kalitesi, Sağlık Çalışanları
  • Quiet Quitting, Work-Related Emotional Burnout, Quality of Working Life, Healthcare Workers

Nasıl Atıf Yapılır

İşe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerine etkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü: Sağlık çalışanlarında bir araştırma. (2024). Business & Management Studies: An International Journal, 12(3), 644-662. https://doi.org/10.15295/bmij.v12i3.2414

Telif Hakkı (c) 2024 Durmuş Gökkaya

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Nasıl Atıf Yapılır

İşe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerine etkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü: Sağlık çalışanlarında bir araştırma. (2024). Business & Management Studies: An International Journal, 12(3), 644-662. https://doi.org/10.15295/bmij.v12i3.2414

Öz

Bu araştırmada amaç, sağlık çalışanlarında işe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerindeki etkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolünün belirlenmesi ve demografik değişkenlerle anlamlı bir fark olup olmadığının tespit edilmesidir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 26 paket programı Process Macro (Model 4) kullanılmıştır. Ölçek değişkenlerinin normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi ve ölçekler arası ilişkilerin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi tercih edilmiştir. Aracılık analizi için Process Macro (Model 4) kullanılmıştır. Araştırma bir üniversite hastanesinde 260 sağlık çalışanın katılımıyla yürütülmüştür. Bulgulara bakıldığında çalışanlarda işe bağlı duygusal tükenmişlik ve sessiz istifanın orta düzeyde, çalışma yaşam kalitesinin ise yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Yaş ile işe bağlı duygusal tükenmişlik ve çalışma yaşam kalitesi arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir.  İşe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerinde doğrudan (β= 0,380) ve dolaylı (β= 0,152) etkisinin istatiksel olarak anlamlıdır. Sonuç olarak yaşın işe bağlı duygusal tükenmişlik ve çalışma yaşam kalitesi üzerinde önemli birer belirleyici etken olduğu söylenebilir. İşe bağlı duygusal tükenmişliğin sessiz istifa üzerindeki etkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Sağlık çalışanlarında işe bağlı duygusal tükenmişlik ve sessiz istifanın azaltılması çalışma yaşam kalitesinin yükseltilmesi gerektiği önerilmektedir.

PDF

Referanslar

  1. Akbolat, M. & Işık, O. (2008). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri: Bir kamu hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
  2. Anand, A., Doll, J., & Ray, P. (2024). Drowning in silence: a scale development and validation of quiet quitting and quiet firing. International Journal of Organizational Analysis, 32(4), 721-743.
  3. Ari, G. S. & Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131-148.
  4. Arslan, R., & Demir, G. (2022). G-POWER ve MINITAB uygulamalı örnekleme yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
  5. Aslan, Ş. & Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: Sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
  6. Ataun, D. & Mert, E. (2022). Turkey: Silent steps of the quitting: How companies can prevent quiet quitting? Https://Www.Mondaq.Com/Turkey/Corporate-And-Company-Law/1251998/Silent-Steps-Of-The-Quitting-How-Companies-Can-Prevent-Quiet-Quitting (Erişim Tarihi: 26 Ocak 2023).
  7. Aydın, İ., Çelik, Y. & Uğurluoğlu, Ö. (2011). Sağlık personeli çalışma yaşam kalitesi ölçeği: geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(2), 79-100.
  8. Babaoğlan, E. (2014). Tükenmişlik olgusu: Nedenleri, kişisel ve örgütsel sonuçları. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 10-26.
  9. Bakker, A.B., & Demerouti, E. (2007). The job demands-resources model: state of the art. J. Manag. Psychol., 22(3), 309–328.
  10. Bayarçelik, E. B., Durmaz, B. V. & Gürler, N. (2019). İş stresi ve pozitif psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. İnsan ve İnsan, 6(21), 493-523.
  11. Boz, D., Duran, C., Karayaman, S. & Deniz, A. (2023). Sessiz istifa ölçeği, Duran, C. (Ed.). Sessiz İstifa. İçinde (s. 14), Eğitim Yayınevi.
  12. Budak, G. ve Sürgevil O. (2005) Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95–108.
  13. Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  14. Cohen J. (1992). Statistical power analysis. Current Directions in Psychological Science 1(3), 98-101.
  15. Çevik, O. & Özbalcı, A. A. (2020). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ile demografik özellikleri arasındaki ilişki -Samsun ili örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1773-1787.
  16. Çimen, A. İ. & Yılmaz, T. (2023). Sessiz istifa ne kadar sessiz. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 5(1), 27-33. https://doi.org/10.47542/sauied.1256798
  17. Daugherty, G. & Kvilhaug, S. (2022). What is quiet quitting-and is it a real trend? https://www.investopedia.com/what-is-quiet-quitting-6743910 (Erişim Tarihi: 20 Ağustos 2024).
  18. Demirkaya, H., Yıldız, B., Erener Özalçın, S. & Öztürk, H. (2023). İnsan kaynaklarında sessizliğin yankıları: örgütlerde sessiz istifa fenomeninin anatomisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, 2(2), 69-88.
  19. Deniz, A. (2023). Sessiz istifanın demografik değişkenler ile ilişkisi, Duran, C. (Ed.). Sessiz İstifa. İçinde, (s. 43) Eğitim Yayınevi.
  20. Galanis, P., Katsiroumpa, A., Vraka, I., Siskou, O., Konstantakopoulou, O., Katsoulas, T., ... & Kaitelidou, D. (2023). The influence of job burnout on quiet quitting among nurses: The mediating effect of job satisfaction. Research Square, 1-14.
  21. Gözlü, K. (2023). Tükenmişlik bağlamında yeni bir kavram olarak sessiz istifa ve sağlık sektöründeki etkileri. Meyad Akademi, 4(2), 213-241.
  22. Günay, A. (2021). İşe bağlı duygusal tükenmişlik: bir ölçek uyarlama çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 142-149.
  23. Güzel, Ş. & Tanbaşı, M. (2022). Sağlık çalışanlarında çalışma yaşamı kalitesinin örgütsel maneviyata etkisi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 13(1), 56-72.
  24. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis: Pearson Education Limited.
  25. Hayes, A. F. & Scharkow, M. (2013). The relative trustworthiness of inferential tests of the indirect effect in statistical mediation analysis: Does method really matter? Psychological Science, 24(10), 1918-1927.
  26. Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualising stress. American Psychologist, 44(3), 513–524.
  27. Hoşgör, D. G., Tanyel, T. Ç., Cin, S. & Demirsoy, S. B. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında tükenmişlik: İstanbul İli örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 372-386.
  28. Keçeli, S. (2023). Tükenmişlik. Özgüleş, B. (Ed.), Sağlık Çalışanlarında Mutsuzluk: Negatif örgütsel davranışlar. İçinde. (s. 103), Ankara. İksad Yayınevi.
  29. Khatatbeh, H., Pakai, A., Al‐Dwaikat, T., Onchonga, D., Amer, F., Prémusz, V., & Oláh, A. (2022). Nurses' burnout and quality of life: A systematic review and critical analysis of measures used. Nursing Open, 9(3), 1564-1574.
  30. Kuşcu Karatepe, H., & Karaman, M. (2023). Hemşirelerde tükenmişliğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolü. Selçuk Sağlık Dergisi, 4(3), 406–419.
  31. López-Cabarcos, M. Á., López-Carballeira, A. & Ferro-Soto, C. (2021). How to moderate emotional exhaustion among public healthcare professionals?. European Research on Management and Business Economics, 27(2), 100140.
  32. López-Cabarcos, M. Á., López-Carballeira, A. & Ferro-Soto, C. (2019). The Role Of Emotional Exhaustion Among Public Healthcare Professionals. Journal Of Health Organization and Management, 33(6), 649-655.
  33. Lu, M., al Mamun, a., chen, X., Yang, Q., & Masukujjaman, M. (2023). Quiet quitting during COVID-19: the role of psychological empowerment. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-16.
  34. Macit, M., Eren, A. S., Karaman, M. & Demir, İ. E. (2019). Çalışma Yaşamı Kalitesi Ölçeği Geçerlilik Güvenirlik Çalışması: Sağlık Çalışanlarında Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(3), 903-917.
  35. Mahand, T. & Caldwell, C. (2023). Quiet quitting–causes and opportunities. Business and Management Research, 12(1), 9-19.
  36. Mercan, Y., Pancar, N., Can, A., & Doğru, M. C. (2024). The association between burnout of healthcare employees and quality of work-life in Northwestern Turkey. Journal of Public Health, 32(4), 631-640.
  37. Nabi-Amjad, R., Kaviyani, S., & Sadeghi-Gandomani, H. (2024). The relationship between job burnout and quality of work life in pre-hospital emergency staff: Descriptive-correlation study. Journal of Multidisciplinary Care, 12(4), 197-202.
  38. Özcan, E. & Ilıman Yaltagil, E. (2024). Sağlıkta sessiz istifanın nedenleri ve çözüm yolları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(2), 919-935
  39. Özdemir, Ş. & Kerse, G. (2020). The effects of covıd 19 on health care workers: analysing of the interaction between optimism, job stress and emotional exhaustion. International and Multidisciplinary Journal Of Social Sciences, 9(2), 178-201.
  40. Öztürk, Z., Çelik, G. & Örs, E. (2020). Sağlık çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisi: bir kamu hastanesi örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 328-349.
  41. Prentice, C., Dominique-Ferreira, S., Wang, X., Tuominen, J., Duarte, M., & Rocha, H. (2024). Work-life imbalance, burning out, feeling down, I will quit, but quietly–the case of hospitality employees. Journal of Hospitality Marketing & Management, 1-22.
  42. Qi, H., Hongyan, S., Song, H., Zhihang, Z., Ruiyin, H., Youjia, M., & Xia, L. (2024). The relationship between effort-reward imbalance and quality of working life among medical caregivers: mediating effects of job burnout. Frontiers in Psychology, 15, 1-11.
  43. Rajesh S. & Manoj, P.K. (2013). Job satisfaction and quality of work life: ımpact on industrial relations in textile units in kannur district, Kerala. Indian Journal of Applied Research, 3(11), 305-308.
  44. Saygılı, M., Avcı, K., Sönmez, S. (2019). Sağlık çalışanlarının çalışma yaşam kalitesine ilişkin bir değerlendirme: Bir kamu hastanesi örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 11(52), 437-451.
  45. Sayıl, I., Haran, S., Ölmez, Ş. & Özgüven, H. (1997). Ankara üniversitesi hastanelerinde çalışan doktor ve hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri. Kriz Dergisi, 5(2), 71-77. doi:10.1501/Kriz_0000000009
  46. Schweitzer, B. (1994). Stress and burnout in junior doctors. South African Medical Journal, 84(6), 352-354.
  47. Shaukat, R., & Khurshid, A. (2022). Woes of silence: the role of burnout as a mediator between silence and employee outcomes. Personnel Review, 51(5), 1570-1586.
  48. Sivrikaya, S. K. & Erişen, M. (2019). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik ve işe bağlı gerginlik düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(2), 121-129.
  49. Soykan, D. & Erkanlı, H. (2024). Kariyer Değerleri ve çalışma yaşam kalitesi algısı üzerine nitel bir araştırma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 157-170.
  50. Srivastava, S., Saxena, A., Kapoor, V., & Qadir, A. (2024). Sailing through silence: exploring how negative gossip leaves breeding grounds for quiet quitting in the workplace. International Journal of Conflict Management, 35(4), 733-755.
  51. Sucuoğlu B. & Kuloğlu N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 11(36): 44-60,1996.
  52. Thu Trang, P., & Thi Thu Trang, N. (2024). Job burnout and quiet quitting in Vietnamese banking sector: the moderation effect of optimism. Cogent Business & Management, 11(1), 1-16.
  53. Tür, E. (2022). Çalışma yaşamı kalitesi konulu lisansüstü tezlerin bibliyometrik profilinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 8(4), 404-414. https://doi.org/10.24289/ijsser.1149168
  54. Türkili, S., Aslan, E., Şenel, T. O. T., Erdoğan, S., Güleryüz, G., Aktürk, B. E. ve Özaslan, E. (2022). Asistan hekimlerde korona virüs salgını nedeniyle yaşanılan zorluklar, kaygı düzeyi ve tükenmişlik sendromunun incelenmesi. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 27(2), 103-114.
  55. Xueyun, Z., al Mamun, a., Masukujjaman, M., Rahman, M. K., gao, J., & Yang, Q. (2023). Modelling the significance of organisational conditions on quiet quitting intention among gen Z workforce in an emerging economy. Scientific Reports, 13(1), 1-18.
  56. Yaman, H. & Urgan, M. (2002). Tükenmişlik: aile hekimliği asistan hekimleri. Türk Psikoloji Dergisi, 17, 37-44.
  57. Yıldız, S. & Özmenekşe, Y. O. (2022). Kaçınılmaz son: Sessiz istifa. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 14-24.
  58. Yürür, S. & Keser, A. (2010). İşe bağlı gerginlik ile iş tatmini ilişkisinde duygusal tükenmenin aracı rolü. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 65(04), 165-193.
  59. Zhang, S. (2024). Illuminating the Complex Associations Between Job Burnout, Quiet Quitting Intention, and Job Satisfaction in China's Micro Hospitality Sector. Journal of System and Management Sciences, 14(5), 320-340.

Benzer Makaleler

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.