Cilt 11 Sayı 4 (2023): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

TFRS 16 kiralamalar standardı kapsamında işletmelerin varlık ve kaynak yapıları üzerinde beklenen değişimin işletmelerin finansal durum tablolarına ve finansal oranlarına etkisi: BİST imalat sektöründe bir uygulama

PDF
  • Özcan Altunkara,
  • Esin Nesrin Can
Özcan Altunkara
Doktora Öğrencisi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
Esin Nesrin Can
Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i4.2301

Yayınlanmış 2023-12-25

Anahtar Kelimeler

  • TFRS 16, Kullanım Hakkı Varlıkları, Kiralama Yükümlülükleri, Panel Veri Analizi
  • TFRS 16, Right of Use of Assets, Lease Obligations, Panel Data Analysis

Nasıl Atıf Yapılır

Altunkara, Özcan, & Can, E. N. (2023). TFRS 16 kiralamalar standardı kapsamında işletmelerin varlık ve kaynak yapıları üzerinde beklenen değişimin işletmelerin finansal durum tablolarına ve finansal oranlarına etkisi: BİST imalat sektöründe bir uygulama. Business & Management Studies: An International Journal, 11(4), 1423–1447. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i4.2301

Telif Hakkı (c) 2023 Özcan Altunkara- Esin Nesrin Can

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Bu çalışmanın amacı, 01.01.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe giren Türkiye Finansal Raporlama Standardı 16 Kiralamalar standardının ortaya çıkardığı değişimin, Borsa İstanbul A.Ş.’de kayıtlı imalat sektöründeki işletmelerin finansal durum tablolarına etki düzeylerini belirlemektir. Bu amaçla, bu işletmelerin 2019, 2020 ve 2021 yılları çeyrek periyot dönemlerine ait finansal durum tablolarından ve dipnotlarından elde edilen kullanım hakkı varlıkları ve kiralama yükümlülükleri tutarlarının, işletmelerin likidite ve finansal yapı oranları ile etkisi panel veri analiz yöntemleri ile incelenmiştir. Araştırmanın bulguları değerlendirildiğinde; kullanım hakkı varlıklarında ortaya çıkan artışın, nakit oran ve  stok bağımlılık oran değerleri üzerinde artışa neden olduğu cari oran, asit – test oranı, kaldıraç oranı, duran varlıklar / yabancı kaynaklar oranı, duran varlıklar / özkaynaklar oranı, özkaynaklar  / aktif toplamı oranı ve finansman oranı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı, kira yükümlülüklerinde ortaya çıkan artışın, nakit oran ve stok bağımlılık oranı üzerinde artışa,   duran varlıklar / yabancı kaynaklar oranı üzerinde azalışa neden olduğu cari oran, asit – test oranı, kaldıraç oranı, duran varlıklar / özkaynaklar oranı,  özkaynaklar / aktif toplamı oranı ve finansman oranı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Acar, M., Temiz, H. & Aktaş, R. (2017). UMS 17 Kiralama İşlemleri standardından UFRS 16’ya geçişin finansal tablolar üzerinde etkisi: Borsa İstanbul örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3), 592-623.
  2. Akbulut, H. D. (2018). Faaliyet kiralaması işlemlerinin aktifleştirilmesinin finansal tablolara ve finansal oranlara etkisi üzerine bir telekomünikasyon şirketinin vakâ incelemesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 78, 17-36.
  3. Akdoğan, N., & Doğan, D. U. (2020). TFRS 16 Kiralamalar Standardının Finansal Tablolar Üzerine Etkisi ve Perakendecilik Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, 22(1), 164-191.
  4. Akdoğan, N,, & Tenker, N, (2010), Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Ankara: Gazi Kitabevi.
  5. Aktaş, R., Karğın, S. & Demirel Arıcı, N. (2017). Yeni kiralamalar standardı UFRS 16’nın getirdiği yenilikler ve işletmelerin finansal tablolarına ve finansal oranlarına olası etkilerinin değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 858-881.
  6. Alagöz, H. M. & Zaif, F. (2020). Kiralama İşlemlerinde Kullanılan Raporlama Esaslarının İşletme Finansal Yapısı ve Karlılığı Üzerine Etkileri: Perakende Sektörü Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(3), 235-256.
  7. Arzova, S. B. & Şahin, B. Ş. (2020). Kiralama İşlemlerinin IFRS 16 ve ASC 842 Standartlarına Göre Finansal Tablolar Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Journal of Research in Business, 5(1), 56-73.
  8. Aslan, Ü. (2018). UFRS 16 kiralamalar standardı kapsamında faaliyet kiralamasının kiracı işletme tarafından muhasebeleştirilmesi ve raporlanması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (77), 55-68.
  9. Baltagi, B. H. (2013). Econometric analysis of panel data, Chichester: John Wiley & Sons.
  10. Breusch, T. & Pagan A. (1980). The Lagrange multiplier test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies 47: 239–253.
  11. Croissant, Y. & Millo, G. (2008). Panel data econometrics in R: The plm package. Journal of statistical software, 27(2), 1-43.
  12. De Hoyos, R. E. & Sarafidis, V. (2006). Testing for cross-sectional dependence in panel-data models. The stata journal, 6(4), 482-496.
  13. Demir Ercan, D. & Selimler, H. (2019). Yeni Kiralamalar Standardı TFRS 16’nın Finansal Tablolara Etkisi. Social Sciences Studies Journal, 5(46), 5408-5417.
  14. Deloitte (2018). UFRS 16 Kiralama İşlemleri, Erişim Tarihi 30 Eylül 2023, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/the-deloitte-times/UFRS-16-kiralama-islemleri.pdf
  15. Diaz, J. M., & Ramirez, C. Z. (2018a). The impact of IFRS 16 on key financial ratios: a new methodological approach. Accounting in Europe, 15(1), 105-133.
  16. Diaz, J. M., & Ramirez, C. Z. (2018b). IFRS 16 (leases) implementation: Impact of entities’ decisions on financial statements. Aestimatio: The IEB International Journal of Finance, 17, 60-97
  17. Doğanay, M. A., & Değer, M.K. (2020). Kurumlar ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi (2002-2018). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 88.
  18. Döğüş, Y. & Üçoğlu, D. (2021). UFRS 16 Kiralamalar Standardının İlk Uygulamasının BİST’te İşlem Gören Şirketler Üzerindeki Finansal Etkileri. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(2), 511-539.
  19. Driscoll, J. C. & Kraay, A. C. (1998). Consistent covariance matrix estimation with spatially dependent panel data. Review of economics and statistics, 80(4), 549-560.
  20. Ergün, İ. & Türel, A. (2022). UFRS 16 Kiralamalar Standardının İşletmelerin Finansal Tabloları ve Temel Finansal Oranlarına Etkisi: BİST’te Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (65), 137-156.
  21. Giner, B., Merello P. & Pardo, F. (2019). Assessing the impact of operating lease capitalization with dynamic Monte Carlo simulation. Journal of Business Research, 101, 836- 845.
  22. Gökten, S. & Kurnaz, G. A. (2020). UFRS 16 Kiralamalar Standardının kiracının finansal tabloları üzerine etkileri: Seçilmiş hava yolu işletmelerinde bir inceleme, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1848-1860.
  23. Güdelci, E. N. (2021). TFRS 16 Kiralamalar Standardının Türk Perakende İşletmelerinin Finansal Göstergelerine Etkisi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 355-372.
  24. Hausman, J, (1978), Specification Tests in Econometrics, Econometrica, 46, 1251–1271.
  25. Hausman, J,, & Taylor, W, (1981). Panel Data and Unobservable Individual Effects, Econometrica, 49, 1377–1398.
  26. Hoechle, D. (2007). Robust standard errors for panel regressions with cross-sectional dependence. The Stata Journal, 7(3), 281-312.
  27. Kamu Gözetimi Kurumu, (2018), TFRS Setler, Erişim Tarihi 02 Eylül 2023, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFRS_Setleri/2023/Kirmizi_Kitap/TFRS/TFRS%2016.pdf
  28. Kamuyu Aydınlatma Platformu, Sektörler, Erişim Tarihi 31 Temmuz 2022, https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler
  29. Koç, B. (2022). Türkiye Finansal Raporlama Standardı 16: Kiralamalar Standardının Borsa İstanbul Şirketlerinin Finansal Tablolarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 66, 113-136.
  30. Magli, F., N. Alberto & Matteo O. (2018). The effects on financial leverage and performance: the IFRS 16. International Business Research, 11(8), 76-89.
  31. Marşap, B. & Yanık, S. (2018). IFRS 16 kapsamında kiralama işlemlerinin finansal raporlamaya etkisinin incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 80, 23-42.
  32. Nuryani, N., Heng, T. T. & Juliesta, N. (2015). Capitalization of Operating Lease and Its Impact on Firm’s Financial Ratios. Procedia - Social and Behavioral Sciences (2nd Global Conference on Business and Social Sciences on "Multidisciplinary Perspectives on Management and Society), 211, 268-276.
  33. Özak, Ş, (2012), 3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu ve İlgili Mevzuat, İstanbul: Legal Yayıncılık, 2.Baskı.
  34. Özdoğan, B. & Uygun, U. (2020). TMS 17 Kiralama İşlemleri Standardından TFRS 16 Kiralamalar Standardına Geçişte BİST Şirketlerine Yönelik Sektörel Etkilerin Karşılaştırmalı Analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 209-227.
  35. Öztürk, C. (2016). UFRS 16 Kiralama İşlemleri standardının eski UMS 17 standardı ile karşılaştırılması ve Almanya ve Türkiye'de Hisse senetleri halka açık olan hava yolu şirketlerinin finansal durumuna etkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 1-50.
  36. Öztürk, M. & Serçemeli, M. (2016). Impact of New Standard” IFRS 16 Leases” on Statement of Financial Position and Key Ratios: A case study on an airline company in Turkey. Business and Economics Research Journal, 7(4), 143-157.
  37. Pamukçu, F. & İbiş Oğuz, A. (2022). TFRS 16 Kiralamalar Standardı’nın Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketlerin Finansal Yapılarına ve Performanslarına Olan Etkilerinin İncelenmesi. İzmir Democracy Unıversıty Socıal Scıences Journal Idusos, 96-114.
  38. Günay, B. Panel Veri Analizi, Erişim Tarihi 30 Eylül 2023, https://drburhangunay.weebly.com/panel-ver304-anal304z304.html
  39. Parlak, N. & Akdoğan, H. (2019). Faaliyet Kiralama İşlemlerinin Eski UMS 17 ve Yeni UFRS 16 Standartlarına Göre Karşılaştırmalı İncelenmesi: BİST İmalat Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 19(58), 63-81.
  40. Raoli, E. (2021). Transition to the new lease accounting model (IFRS 16) and companies’ performance evidence from Italian listed companies. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 3(25), 1-18.
  41. Sarı, E. S., Altıntaş, A.T & Taş, N. (2016). The effect of the IFRS 16: Constructive capitalization of operating leases in the Turkish retailing sector, Journal of Business, Economics and Finance, 5(1), 138-147.
  42. Sarı, E.S. & Güngör, N. (2020). TFRS 16 Standardının Seçilmiş BİST 10 Şirketlerinin Finansal Tabloları ve Finansal Performanslarına Etkisinin İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 287-312.
  43. Tai, B.Y. (2013). Constructive capitalization of operating leases in the Hong Kong fast-food industry. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 3(1), 128–142.
  44. TCMB, Oran formülleri, Erişim Tarihi 02 Eylül 2023, http://www3,tcmb,gov,tr/sektor/dosyalar/menu/ratios_tr,pdf
  45. Torres-Reyna, O. (2010). Getting started in fixed/random effects models using R. Data & Statistical Services. Princeton University.
  46. Topuz, M, (2017). Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi, Ankara: Adalet Yayınevi, 2. Baskı.
  47. Tuğlu, A., Atila, Ö. (2007). Finansal Kiralama Kanunu ve Vergi Kanunlarına Göre Finansal Kiralama İşlemleri, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2.Baskı.
  48. Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Kiralama, Erişim Tarihi 30 Eylül 2023, https://sozluk.gov.tr/
  49. Veverkova, A. (2019). IFRS 16 and its impacts on aviation industry. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 67(5), 1369-1377.
  50. Yıldız, B. & Demireli, E. (2019). Nakit Yönetimini Etkileyen Değişkenler Üzerine BİST Perakende Sektöründe Panel Veri Analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 416-429.
  51. Zeileis, A. & Hothorn, T. (2002). Diagnostic Checking in Regression Relationships. R News 2(3), 7-10. URL https://CRAN.R-project.org/doc/Rnews/.
  52. Xu, W., Davidson, R. A. & Cheong, C. S. (2017). Converting Financial Statements: Operating to Capitalised Leases. Pacific Accounting Review, 29(1), 34-54.