Cilt 11 Sayı 3 (2023): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Zorunlu yeşil çalışan davranışının zorunlu vatandaşlık davranışı çerçevesinde değerlendirilmesi

PDF (English)
  • Açelya Telli Danışmaz
Açelya Telli Danışmaz
Dr. Öğr. Üyesi, Haliç Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2275

Yayınlanmış 2023-09-24

Anahtar Kelimeler

  • Yeşil Örgütsel Davranış, Yeşil Çalışan, Zorunlu Vatandaşlık Davranışı, Zorunlu Yeşil Çalışan Davranışı
  • Green Organizational Behaviour, Green Employee, Compulsory Citizenship Behaviour, Compulsory Green Employee Behaviour

Nasıl Atıf Yapılır

Telli Danışmaz, A. (2023). Zorunlu yeşil çalışan davranışının zorunlu vatandaşlık davranışı çerçevesinde değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 11(3), 966–974. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2275

Telif Hakkı (c) 2023 Açelya Telli Danışmaz

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Sürdürülebilir bir çevre için kuruluşlar yeşil yönetim anlayışını benimsemiş ve kuruluşlarında yeşil örgütsel davranışların benimsenmesi için çalışmalara başlamışlardır. Ancak bu davranışların her zaman gönüllü olarak sergilenmemesi, keşfedilecek yeni bir kavramın gerekliliğini ortaya koymaktadır: Zorunlu yeşil çalışan davranışı. Bu davranışın zorunlu vatandaşlık davranışı çerçevesinde ele alınıp alınamayacağı sorusu bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışma, “Zorunlu yeşil çalışan davranışları, zorunlu vatandaşlık davranışları kapsamında değerlendirilebilir mi?” sorusundan hareketle zorunlu yeşil işçi davranışlarının ortaya çıkış nedenlerini literatürdeki çalışmalarla destekleyerek kavramsal ve kuramsal açıdan ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışmada yeşil çalışan davranışı ve zorunlu yeşil çalışan davranışlarının kavramsal ve teorik alt yapısı ile ortaya çıkış nedenleri incelenmiştir. Yapılan literatür taraması ve teorik ilişkilendirmeler neticesinde, resmi rol tanımları dışında sergilenen zorunlu yeşil çalışan davranışlarının zorunlu vatandaşlık davranışı çerçevesinde değerlendirilebileceği görülmüştür. Bu doğrultuda ileride bu alanda yapılacak olan çalışmalar, ulusal ve uluslararası alanda atılması gereken adımlar, alınması gereken önlemler, çevreye daha duyarlı ve bilinçli bir toplum oluşturulması açısından oldukça önemlidir.

PDF (English)

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Abdulla, F N. (2019), The mediating role of negative emotions between compulsory citizenship Behaviour (CCB) and its consequences. Multidisciplinary Academic Conference (MAC-MME) Proceedings Book, (pp.45-53), Czech Republic, Prague. https://books.google.com.tr/books?id=4E7EDwAAQBAJ&pg=PA45&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q&f=false (Date of Access: 20/07/2023)
  2. Aboramadan, M. (2022), The effect of green HRM on employee green Behaviours in higher education: the mediating mechanism of green work engagement. International Journal of Organizational Analysis, 30(1), 7-23. doi: 10.1108/IJOA-05-2020-2190
  3. Adams, J. Stacy. (1965), Inequity in social exchange. Advances in Experimental Social Psychology. 2, 267-299. doi: 10.1016/S0065-2601(08)60108-2
  4. Ajzen, I. (1991), The theory of planned Behaviour. Organizational Behaviour and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. doi: 10.1016/0749-5978(91)90020-T
  5. Alkan, S.E., & Turgut, T. (2015), A research about the relationship of psychological safety and organizational politics perception with compulsory citizenship Behaviour and the pressures behind compulsory citizenship Behaviour. Research Journal of Business and Management. 2(2), 185-203. doi: 10.17261/Pressacademia.2015211506
  6. Araujo, F. (2014), Do i look good in green? A conceptual framework integrating employee green Behaviour, impression management, and social norms. Amazon, Organizations and Sustainability, 3(2), 7-23. doi: 10.17800/2238-8893/aos.v3n2p7-23
  7. Atiku, S. O. (2019), Institutionalizing social responsibility through workplace green Behaviour. Contemporary Multicultural Orientations and Practices for Global Leadership içinde (ss. 183-199). IGI Global. https://www.igi-global.com/chapter/institutionalizing-social-responsibility-through-workplace-green-Behaviour/215475 (Date of Access: 21/07/2023)
  8. Bissing-Olson, M. J., Iyer, A., Fielding, K. S., & Zacher, H. (2013), Relationships between daily affect and pro-environmental Behaviour at work: The moderating role of pro-environmental attitude. Journal of Organizational Behaviour, 34(2), 156-175. doi: 10.1002/job.1788
  9. Blau, P. M (1964), Justice in social exchange. Social Inquiry, 34(2), 193-206. doi: 10.1111/j.1475-682X.1964.tb00583.x
  10. Boiral, O. (2009), Greening the corporation through organizational Citizenship Behaviours. Journal of Business Ethics, 87, 221–236. doi: 10.1037/0021-9010.86.6.1285
  11. Campbell, J. P. & Wiernik, B. M. (2015), The modeling and assessment of work performance. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behaviour, 2(1), 47-74. doi: 10.1146/annurev-orgpsych-032414-111427
  12. Cantor, D.E.; Morrow, P.C. & Montabon, F. (2012), Engagement in environmental Behaviours among supply chain management employees: An organizational support theoretical Perspective. Journal of Supply Chain Management, 48(3), 33-51. doi: 10.1111/j.1745-493X.2011.03257.x
  13. Carrico, A.R. & Riemer, M. (2011), Motivating energy conservation in the workplace: an evaluation of the use of group-level feedback and peer education. Journal of Environmental Psychology, 31(1), 1-13. doi: 10.1016/j.jenvp.2010.11.004
  14. Ciocirlan CE. (2017), Environmental workplace Behaviours: Definition matters. Organization & Environment. 30(1), 51-70.
  15. Cropanzano, R. & Mitchell, M. S. (2005), Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of management, 31(6), 874-900. doi: 10.1177/0149206305279602
  16. Çavuşoğlu, S. (2019), Müşteri deneyimi, deneyimsel değer ve yeşil davranışlara karşı tutumun tekrar ziyaret niyetine etkisinin belirlenmesi: Yeşil imajın düzenleyicilik ve aracılık rolü (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
  17. Çetin, E. (2011), Üretim işletmelerinin sosyal bir sorumluluk olarak çevre muhasebesine verdikleri önem: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren üretim işletmeleri üzerinde bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
  18. Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2014), Planlanmış davranış teorisi çerçevesinde öğrencilerin girişimci olma niyetlerinin incelenmesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eyad/issue/57421/813882 (Date of Access: 20/07/2023)
  19. Dansereau, F.J., Graen, G., & Haga, W.J. (1975), A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal ınvestigation of the role-making process. Organizational Behaviour and Human Performance, 13, 46-78. doi: 10.1177/0007650308315439
  20. Değirmenci, B. (2021), Kurumsal sosyal sorumluluğun çevre dostu davranışlara etkisinde çalışanların çevresel bağlılığı ile iş arkadaşlarının çevre duyarlılığının aracılık, ahlaki yansımaların düzenleyici rolü (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gaziantep.
  21. Dumont, J., Shen, J., & Deng, X. (2016), Effects of green HRM practices on employee workplace green Behaviour: The role of psychological green climate and employee green values. Human Resource Management, 56(4), 1-15. doi: 10.1002/hrm.21792
  22. Eroymak, S., İzgüden, D., & Erdem, R. (2018), Çalışanların yeşil davranışlarının kavramsal çerçevede incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (3), 961-971. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/53001/704286 (Date of Access: 20/07/2023)
  23. Fawehinmi, O., Yusliza, M. Y., Mohamad, Z., Noor Faezah, J., & Muhammad, Z. (2020), Assessing the green behaviour of academics: The role of green human resource management and environmental knowledge. International Journal of Manpower, 41(7), 879-900. doi: 10.1108/IJM-07-2019-0347
  24. Guerci, M., & Pedrini, M. (2014), The consensus between Italian HR and sustainability managers on HR management for sustainability-driven change – towards a 'strong' HR management system. International Journal of Human Resource Management, 25(13), 1787-1814. doi: 10.1080/09585192.2013.860388
  25. Gill, A., Ahmad, B., & Kazmi, S. (2021), The effect of green human resource management on environmental performance: The mediating role of employee eco-friendly Behaviour. Management Science Letters, 11(6), 1725-1736. doi: 10.5267/j.msl.2021.2.010
  26. Gouldner, A. W. (1960), The norm of reciprocity: A preliminary statement. American Sociological Review. 25(2), 161-178.
  27. Gürsel, Ö. (2020), Benlik saygısının yeşil örgütsel davranışa etkisi: Lojistik sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. ATLAS International Refereed Journal on Social Sciences, 6(29), 453-462. doi: 10.17261/Pressacademia.2018.923
  28. Kerse, G., Maden, Ş., & Selçuk, E. T. (2021), Yeşil dönüştürücü liderlik, yeşil içsel motivasyon ve çalışanın yeşil davranışı: Ölçek uyarlama ve ilişki tespiti. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1574-1591. doi: 10.20491/isarder.2021.1216
  29. Kim, A., Kim, Y., Han, K., Jackson, S., & Ployhart, R. E. (2014), Multilevel influences on voluntary workplace green Behaviour: individual differences, leader Behaviour, and coworker advocacy. Journal of Management. 43(5), 1335-1358. doi: 10.1177/0149206314547386
  30. Klein, S. R. & Huffman, A. H. (2013), Introduction to I-O psychology and environmental sustainability in organizastions: A natural partnership, pp. 3-16, (Ed.) Huffman, A. H., and Klein, S. R., Green organizations: Driving change with IO psychology. Routledge. E-ISBN: 9780203142936
  31. Kongrerk, T. (2017), The model of corporate social responsibility, Organizational commitment and employee green Behaviour, UTCC International Journal of Business and Economics (UTCC IJBE), 9(2), 17-38. http://www.ijbejournal.com/images/files/17891158135c5d4b4a66424.pdf (Date of Access: 20/07/2023)
  32. Lülfs, R., & Hahn, R. (2013), Corporate greening beyond formal programs, initiatives, and systems: A conceptual model for voluntary pro-environmental Behaviour of employees. European Management Review, 10, 83–98. doi: 10.1111/emre.12008
  33. Manika, D., Wells, Victoria K., Gregory-Smith, D., & Gentry, M. (2013), The impact of individual attitudinal and organisational variables on workplace environmentally friendly behaviours. Journal of Business Ethics. 126, 663-684. doi: 10.1007/s10551-013-1978-6
  34. McDonald, S. (2011), Green behaviour: Differences in recycling behaviour between the home and the workplace. In D. Bartlett (Ed.), Going green: The psychology of sustainability in the workplace. Leicester, England: The British Psychological Society. http://hdl.handle.net/10059/1296 (Date of Access: 20/07/2023)
  35. Mesmer-Magnus, J., Viswesvaran, C., & Wiernik, B.M. (2012), The Role of Commitment in Bridging The Gap Between Organizational Sustainability and Environmental Sustainability. In S. E. Jackson, D.S. Ones, and S. Dilchert (Eds.), Managing HR for environmental sustainability,155–186. San Francisco, Jossey-Bass/Wiley. https://psycnet.apa.org/record/2012-23825-007 (Date of Access: 20/07/2023)
  36. Nindyati, A.D. (2014), Green Behaviour (Reuse, Reduce, Recycling-3R) at home and at workplace [Sözlü Bildiri]. The 5th Asian Association of Indigenous and Cultural Psychology (AAICP), Surakarta, Indonesia. doi: 10.13140/RG.2.1.3229.7365
  37. Norton, T. A., Zacher, H., & Ashkanasy, N. M. (2014), Organisational sustainability policies and employee green behaviour: The mediating role of work climate perceptions. Journal of Environmental Psychology, 38, 49-54. doi: https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.12.008
  38. Norton, T.A.; Parker, S.L.; Zacher, H. & Ashkanasy, N.M. (2015), Employee green Behaviour: a theoretical framework, multilevel review, and future research agenda. Organization & Environment, 28(1), 103-125. doi: 10.1177/1086026615575773
  39. Ones, D.S. & Dilchert, S. (2012), Environmental sustainability at work: A call to action. Industrial and Organizational Psychology, 5(4), 444-466. doi: 10.1111/j.1754-9434.2012.01478.x
  40. Paillé, P., & Raineri, N. (2015), Linking perceived corporate environmental policies and employees eco-initiatives: The influence of perceived Organizational support and psychological contract breach. Journal of Business Research, 68(11), 2404-2411. doi: 10.1016/j.jbusres.2015.02.021
  41. Paillé, P., & Mejía-Morelos, J. H. (2014). Antecedents of pro-environmental behaviours at work: The moderating influence of psychological contract breach. Journal of Environmental Psychology, 38, 124–131. doi: 10.1016/j.jenvp.2014.01.004
  42. Pehlivanlı, A. (2023), Çalışanın yeşil davranışı (1.Baskı), Esra Ayın (Ed.), Güncel örgütsel davranış yaklaşımları içinde (ss.435-450), Efe Akademi Yayınları, İstanbul. https://www.researchgate.net/profile/Edib-Pehlivanli/publication/369778977_Calisanin_Yesil_Davranisi/links/642c5a5520f25554da0bac60/Calisanin-Yesil-Davranisi.pdf (Date of Access: 20/07/2023)
  43. Ramus, C. A., & Steger, U. (2000), The roles of supervisory support Behaviours and environmental policy in employee “ecoinitiatives” at leading-edge European companies. The Academy of Management Journal, 43(4), 605–626. doi: 10.2307/1556357
  44. Ramus, C. A. & Killmer, A. B. (2007), Corporate greening through prosocial extrarole behaviours: A conceptual framework for employee motivation. Business strategy and the Environment, 16(8), 554-570. doi: 10.1002/bse.504
  45. Sabbir, M. M., & Taufique, K. M. R. (2020), Sustainable employee green Behaviour in the workplace: Integrating cognitive and non‐cognitive factors in corporate environmental policy. Business Strategy and the Environment, 31(1), 110-128. doi: 10.1002/bse.2877
  46. Schein, E. H., Schneier, I., & Barker, C.H. (1961), Coercive persuasion. W. W. Norton & Company, New York. https://www.worldcat.org/title/coercive-persuasion-a-socio-psychological-analysis-of-the-brainwashing-of-american-civilian-prisoners-by-the-chinese-communists/oclc/16704942 (Date of Access: 20/07/2023)
  47. Schwartz, S.H. (1977), Normative influences on alturism. Advances in Experimental Social Psychology, 10, 221-279. doi: 10.1016/S0065-2601(08)60358-5
  48. Somech, A., & Drach‐Zahavy, A. (2004), Exploring organizational Citizenship behaviour from an organizational perspective: The relationship between organizational learning and organizational citizenship behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(3), 281-298. doi: 10.1348/0963179041752709
  49. Sönmez, R. S. (2020), Okul yöneticilerinin yeşil örgütsel davranışlarını belirmeye yönelik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1107-1119. doi: 10.18506/anemon.628691
  50. Stern, P.C. (2000), Toward a Coherent Theory of environmentally significant Behaviour. Journal of Social Issues, 56 (3), 407-424. doi: 10.1111/0022-4537.00175
  51. Şeşen, H., & Soran, S. (2013), Örgütsel vatandaşlıktan zorunlu vatandaşlığa: zorunlu vatandaşlık davranışının bazı faktörlerle ilişkisi. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Kütahya, 407-410.
  52. Tajfel, H. (1978), Social Categorization, Social Identity and Social Comparison. In H. Tajfel (Ed.), Differentiation between Social Groups: Studies in the Social Psychology of Intergroup Relations (pp. 61-76). London: Academic Press.
  53. Tepper, B. J., Hoobler, J.M., Duffy, M.K., & Ensley, M.D. (2004), Moderators of the relationship between coworkers’ organizational citizenship Behaviour and fellow employees’ attitudes. Journal of Applied Psychology. 89(3), 455-465. doi: 10.1037/0021-9010.89.3.455
  54. Tian, H., & Zhang, J., Li, J. (2019), The relationship between pro-environmental attitude and employee green Behaviour: The role of motivational states and green work climate perceptions. Environmental Science and Pollution Research, 27(7), 1-12. doi: 10.1007/s11356-019-07393-z
  55. Turgut, T., & Çinko, M. (2017), Değerli insana “değer”li çalışmalar (1.Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
  56. Vigoda-Gadot, E. (2006), Compulsory citizenship Behaviour: Theorizing some dark sides of the good soldier syndrome in organizations. Journal for Theory of Social Behaviour, 36 (1), 77-93. doi: 10.1111/j.1468-5914.2006.00297.x
  57. Vigoda-Gadot, E. (2007), Redrawing the boundaries of OCB? An empirical examination of compulsory extra-role Behaviour in the workplace. Journal of Business and Psychology, 21(3), 377-405. doi: 10.1007/s10869-006-9034-5
  58. Weikamp, J. G., & Göritz, A. S. (2016), Organizational citizenship behaviour and jobcsatisfaction: The impact of occupational future time perspective. Human Relations, 69(11), 2091-2115. doi: 10.1177/0018726716633512
  59. Wiernik, B., Dilchert, S., & Ones, D. (2016), Age and employee green Behaviour: a meta-analysis. Frontiers in Psychology. 7, Article 194. doi: 10.3389/fpsyg.2016.00194
  60. Yiğit, B. (2017), Örgütsel davranışta yeni bir yaklaşım: Yeşil işgören davranışı. Uluslararası Beşerî ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 1(1), 67-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ihssr/issue/31539/370850 (Date of Access: 20/07/2023)
  61. Yiğit, B. (2022), Yeşil örgütsel davranış alanındaki makalelerin kategorik olarak incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(1), 189-196. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/68364/1026366 (Date of Access: 20/07/2023)
  62. Ying, M., Faraz, N.A., Ahmed, F., & Raza, A. (2020), How does servant leadership foster employees’ voluntary green Behaviour? A sequential mediation model. Int. J. Environ. Res. Public Health, 17(5), 1-21. doi: 10.3390%2Fijerph17051792
  63. Zhang, Y., Wang, Z. & Zhou, G. (2013), Antecedents of employee electricity saving Behaviour in organizations: An empirical study based on norm activation model, Energy Policy, 62, 1120–1127. doi: 10.1016/j.enpol.2013.07.036
  64. Zhang, Y., Luo, Y., Zhang, X., & Zhao, J. (2019), How green human resource management can promote green employee Behaviour in China: A technology acceptance model perspective. Sustainability, 11 (5408), 1-19. doi: 10.3390/su11195408
  65. Zientara, P. & Zamojska A. (2018), Green organizational climates and employee pro-environmental behaviour in the hotel industry. Journal of Sustainable Tourism, 26(7), 1142-1159. doi: 10.1080/09669582.2016.1206554