Cilt 11 Sayı 3 (2023): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Türkiye’de döviz kuru belirleyicileri için Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testinden kanıtlar

PDF
  • Erhan Akardeniz
Erhan Akardeniz
Dr. Öğretim Üyesi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2253

Yayınlanmış 2023-09-24

Anahtar Kelimeler

  • Nominal Döviz Kuru, Fourier Testleri, Sepet Kur
  • Nominal Exchange Rate, Fourier Tests, Currency Basket

Nasıl Atıf Yapılır

Akardeniz, E. (2023). Türkiye’de döviz kuru belirleyicileri için Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testinden kanıtlar. Business & Management Studies: An International Journal, 11(3), 772–787. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2253

Telif Hakkı (c) 2023 Erhan Akardeniz

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Bu çalışma, aylık veriler ile 2009M1-2022M12 dönemini kapsayan, nominal döviz kurlarına etki eden faktörleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Döviz kurunu açıklamaya yönelik literatürde yer alan görüşler doğrultusunda, Türkiye’de sepet kurda değişime neden olan etkenler Fourier temelli birim kök testleri ve yapısal kırılmalı birim kök testleri ile değerlendirilmiş daha sonra yine Fourier tabanlı, Nazlıoğlu vd. (2016) tarafından önerilen nedensellik testi kullanılmıştır. İncelenen zaman aralığı için enflasyon oranı, para arzı, ihracat ve ithalat değişkenleriyle sepet kur arasında nedensellik ilişkisi olduğu Fourier Toda-Yamamoto testi ile tespit edilmiştir. Sepet kur, ülke içi enflasyon oranı, ithalat, ihracat ve para arzı ile nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. 

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Arize,A.C., Malindretos,J., and Ghosh,D. (2015). Purchasing Power Parity-Symmetry and Proportionality: Evidence from 116 Countries, International Review of Economics & Finance,Volume 37,Pages 69-85, Erişim Adresi: https://doi.org/10.1016/j.iref.2014.11.014.
  2. Atış, A. G., Erer, D. ve Akın, A. (2019). Döviz Kuru Riski ve Belirleyenleri: Türkiye Örneği. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 10(2), 43-54. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/764979
  3. Becker, R., Enders, W. and Lee, J. (2006). A Stationarity Test İn The Presence Of An Unknown Number Of Smooth Breaks, Journal Of Time Series Analysis, 3(5): 381-409.
  4. Çitçi, S.H. ve Kaya, H. (2023). Exchange Rate Uncertainty And The Connectedness Of İnflation, Borsa Istanbul Review, Volume 23, Issue 3, Pages 723-735, Erişim Adresi: https://doi.org/10.1016/j.bir.2023.01.009.
  5. Dış Ticaret İstatistikleri, Aralık 2022.(2023, Ocak). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 49633. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Aralik-2022-49633#:~:text=%C4%B0thalatta%2C%202022%20Ocak%2DAral%C4%B1k%20d%C3%B6neminde,pay%C4%B1%20%258%2C4%20oldu.
  6. Drine, I., and Rault, C. (2006). Chapter 12 Learning about the Long-Run Determinants of Real Exchange Rates for Developing Countries: A Panel Data Investigation, Editor(s): Badi H. Baltagi, Contributions to Economic Analysis, Elsevier, Volume 274, Pages 307-325, Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0573855506740123
  7. Dülger, F., ve Cin, M. F. (2002). “Türkiye'de Döviz Kuru Dinamiklerinin Belirlenmesinde Parasalcı Yaklaşım Ve Eşbütünleşme Yöntemiyle Sınama”.METU Studies in Development. 29(1): 47
  8. Enders, W., and Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
  9. Evans, M. D. D. , and Lyons, R. K. (2002). Journal of Political Economy, Vol. 110, No. 1 (February 2002), pp. 170-180. Erişim Adresi: http://www.jstor.org/stable/10.1086/324391
  10. Göçer, İ., ve Bulut, Ş. (2015). Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Rusya Ekonomisine Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme ve Simetrik Nedensellik Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 721-748.
  11. Gözen, M. Ç., Koç, S. and Abasız, T. (2016). Testing The Validity Of Exchange Rate Determination Approaches For Turkey. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 111-128.
  12. Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations By Econometric Models And Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
  13. Hall R. E. and Taylor J.B. (1993). Macroeconomics, 4. Edition, Norton International Edition.
  14. Harvey, D. I., Leybourne, S. J., and Xiao, B. (2008). A Powerful Test For Linearity When The Order Of Integration is Unknown. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 12(3).
  15. Ivan Canales-Kriljenko, J. and Habermeier, K. (2004). Structural Factors Affecting Exchange Rate Volatility: A Cross-Section Study IMF Working Paper No. 04/147, Erişim Adresi: https://ssrn.com/abstract=878972
  16. Kartal,M.T., Ulussever,T., Pata,U.K., Depren,S.K. (2023). Dynamic Link Between Central Bank Reserves, Credit Default Swap Spreads, And Foreign Exchange Rates: Evidence From Turkey By Time Series Econometrics, Volume 9, Issue 5, Erişim Adresi: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e16392.
  17. Kartal, M., Depren, S. K., ve Depren, Ö. (2018). Türkiye’de Döviz Kurlarını Etkileyen Makroekonomik Göstergelerin Belirlenmesi: MARS Yöntemi ile Bir İnceleme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 209-229. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/578206
  18. Korkut, Y., Mert, E. K. E. R., Zeren, F., ve Altunışık, R. (2020). Covid-19 Pandemisinin Turizm Üzerindeki Etkileri: Borsa İstanbul Turizm Endeksi Üzerine Bir İnceleme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 71-86.
  19. Kutlar, A. ve Şimşek, M. (2002). Türkiye’deki bütçe açıklarının dış ticaret açıklarına etkileri: Ekonometrik bir yaklaşım: 1984(4)-2000(2). D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 16(1), 1-13.
  20. Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P., and Shin, Y., (1992), “Testing the Null of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root: How Sure Are WeT Economic Time Series Have A Unit Root?”, Journal of Econometrics, Vol. 54, pp. 159–178.
  21. Nazlıoğlu, S., Gormus A. and Soytas, U. (2016). Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-Shift Causality and Volatility Transmission Analysis. Energy Economics. 1-28.
  22. Obstfeld, M., and Rogoff.,K. (1995). The Mirage of Fixed Exchange Rates. Journal of Economic Perspectives, 9 (4): 73-96. Erişim Adresi: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.9.4.73
  23. Obstfeld, M. (2001). International Macroeconomics: Beyond the MundellFleming Model, NBER Working Paper No.8369. Erişim Adresi:http://www.nber.org/papers/w8369
  24. Öruç., E. (2016). Döviz Kurlarının Belirlenmesinde Parasalcı Yaklaşım: Türkiye Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 101-122.
  25. Öztürk, N., ve Bayraktar, Y. (2010). Döviz Kurlarını Açıklamaya Yönelik Yeni Yaklaşımlar. Cumhuriyet Universitesi Journal of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 11(1). Erişim Adresi: https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875102.pdf
  26. Pazarlıoğlu, M.V., ve Güloğlu, S. (2007). “Türkiye'nin Döviz Kurunun Belirlenmesinde Monetarist Yaklaşım”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 12(3):19-34
  27. Sevüktekin, M. ve Çınar, M.(2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Dora Yayınevi.Bursa.
  28. Saatcioğlu, C., ve Korap, H. L. (2008). Testing Exchange Rate Determınatıon Model For Ytl/Us $: Evidence From High Frequency Data. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 87-101.
  29. Sims, C.A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 1980: 1-48.
  30. Şit, M., ve Karadağ, H. (2019). Döviz Kurunu Belirleyen Ekonomik Faktörler: Türkiye Ekonomisi İçin Ardl Sınır Testi Uygulaması. International Journal of Economic & Administrative Studies, (23).
  31. Telatar, E., and Kazdagli, H. (1998). Re-Examine The Long-Run Purchasing Power Parity Hypothesis For A High İnflation Country: The Case Of Turkey 1980–93. Applied Economics Letters, 5(1), 51-53.
  32. Temurlenk, M. S. (1999). Weak and Strong Form Tests for Purchasing Power Parity: Evidence From Turkey. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1).
  33. Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995) Statistical İnference İn Vector Autoregressions With Possibly İntegrated Processes. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
  34. Tunaer, V.B.M. (2019). Determinants Of Turkish Real Effective Exchange Rates, The Quarterly Review of Economics and Finance, Volume 73, Pages 151-158, Erişim Adresi:https://doi.org/10.1016/j.qref.2018.06.004.
  35. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar(1989, 8 Kasım). Resmi Gazete (Sayı:20249). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20249.pdf
  36. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, (2007). 2008 Yılında Para ve Kur Politikası, Ankara. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/255cedbc-147a-44b7-b651-25911fd3985a/Baskan_2008Parapol.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-255cedbc-147a-44b7-b651-25911fd3985a-m3fB7yT
  37. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, (2013). Parasal Aktarım Mekanizması, Ankara. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4e99834e-179b-4a08-820c-f2b259032afd/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES
  38. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, (2023). Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları. Erişim Adresi: https:// https://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html
  39. Vergil, H., ve Özkan, F. (2007). “Döviz Kurları Öngörüsünde Parasal Model ve Arima Modelleri: Türkiye Örneği”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13( 1) : 211-231.
  40. Yurdal, S. K., ve Demirel, B. (2021). Türkiye’de Reel Döviz Kuru Oynaklığının Belirleyicileri: Rezerv Yeterliliğinin Etkisi Asimetrik mi?. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 787-804.