Konut fiyatlarının temel belirleyicileri: İnşaat maliyeti ve yabancıya konut satışının etkileri
Yayınlanmış 25.12.2022
Anahtar Kelimeler
- Konut Fiyat Endeksi, İnşaat Maliyet Endeksi, Yabancı Konut Satışları, ARDL, Türkiye
- Housing Price Index, Construction Cost Index, Foreign Housing Sales, ARDL, Turkey
Nasıl Atıf Yapılır
Telif Hakkı (c) 2022 Ufuk ALKAN
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Tüm dünyada emtia fiyatlarındaki artışla birlikte yükselen konut fiyatları, çoğu tüketicinin özellikle enflasyondan korunmak için tercih ettiği birincil yatırım aracı haline gelmiştir. Konut fiyat endeksini özellikle yabancılara satılan konut sayısındaki artış mı yoksa inşaat maliyetlerinin artması mı, hangi makroekonomik faktörün daha çok etkilediği öne çıkan sorulardan biridir. Çalışmada konut fiyatlarındaki artışın konut maliyetlerinin artmasından mı yoksa yabancılara yapılan satışların artmasından mı kaynaklandığı sorusuna cevap verilecektir. Çalışmadaki değişkenler literatürdeki çalışmalarda yer alan makroekonomik değişkenlerden oluşmaktadır. Çalışmada Ocak 2015-Mart 2022 verileri kullanılmış olup, 87 dönem verisinden oluşmaktadır. ARDL modeli yardımıyla zaman serisi analizi sınır testi yapılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Modelde tüm değişkenler anlamlı olmakla birlikte kısa vadeli değil uzun vadeli bir ilişki tespit edilmiştir. Modelin doğruluğu, temel varsayımlardan sapma testleri ve yapısal kırılma testleri ile kanıtlanmıştır. Modeldeki değişkenlerin logaritmaları alınarak esneklik açısından yorumlanması mümkündür. Bu kapsamda, beklentilerin aksine yabancılara yapılan konut satışlarının konut fiyat endeksini düşürdüğü, konut fiyatlarındaki artışın en büyük nedeninin ise tüm dünyada yaşanan maliyet artışları olduğu belirlenmiştir. Konut fiyat endeksini artıran ve azaltan diğer değişkenler yorumlanarak konut sorununun çözümüne yönelik önerilerde bulunulmuştur. Modelin konut fiyatlarındaki artışı anlamak için fikir verdiği ancak konut talebi için diğer sosyal faktörlerin de dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir.
Referanslar
- Afşar, A. (2018). Türkiyeʼde konut fiyatlarını belirleyici ekonomik faktörlerin analizi. 1. Baskı içinde L. Aytemiz and E. Karayılmazlar (Eds.), Sosyal, beşeri ve idari bilimlerʼde akademik araştırmalar-5 (ss. 129-146). Ankara: Gece Kitaplığı.
- Akkaya, M., 2018. Hedonik konut fiyat endeksini etkileyen faktörlerin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 435-454.
- Anari, A., Kolari, J. W., 2002. House prices and inflation, Real Estate Economics. 30(1), 67-84.
- Asal, M., 2017. Long-run drivers and short-term dynamics of Swedish real house prices. International Journal of Housing Markets and Analysis. 11(1), 45-72.
- Aung, T. K., 2015. The effects of ımmigration on housing market in the United States. Undergraduate Thesis Paper (Unpublished Master Thesis).
- Ay, B., 2019. İmalat sanayi kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi arasındaki ilişki: türkiye için ampirik bir çalışma. The Journal of Social Science. 3(5), 377-389.
- Barbu, T. C., Vuta, M., Străchinaru, A. I., Cioaca, S. I., 2017. An assessment of the ımmigration ımpact on the ınternational housing price. Amfiteatru Economic, 19(46), 682-695.
- Bayır, M., Güvenoğlu, H., Şahin-Kutlu, Ş., 2019. Konut fiyatlarının belirleyicileri üzerine ampirik bir analiz. II. International Conference on Emprical Economics and Social Science. Bandırma-Turkey.
- Baykal, T., Dikme, H., Karacan, R., 2018. Kamu konut politikaları açısından Türkiye’de konut maliyetleri ve konut arzı arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. Social Sciences Research Journal, 7(2), 161-171.
- Biçerli, M. K., 1986. Türkiye’de konut sorunu ve bu sorunun çözümüne yönelik politikalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
- Bolat, M., 2020. Türkiye’de konut arz ve talep uyumsuzluğunu azaltacak çözümler. International Marmara Social Sciences Congress (Autumn 2020) Abstracts and Proceedings Book, Kocaeli.
- Büyükduman, A., 2014. Bir kent efsanesi konut balonu kent ekonomisi ne diyor?. İstanbul: Scala Yayıncılık.
- Coşkun, Y., Seven, Ü., Ertuğrul, H. M., Alp, A., 2017. Housing price dynamics and bubble risk: The case of Turkey. Housing Studies. 35(1), 50-86.
- Çağlayan, E., 2006. Enflasyon, faiz oranı ve büyümenin yurtiçi tasarruflar üzerindeki etkileri. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(1), 423-438.
- Çakır, E., 2014. Konut yatırımları ve konut talebini belirleyen faktörler: Ordu il merkezi hanehalkı araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ordu
- Çetin, A. C., 2021. Türkiye’de konut fiyatlarına etki eden faktörlerin analizi . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi. 5(1), 1-30.
- Degen, K., Fischer, A. M., 2010. Immigration and Swiss house prices. CEPR Discussion Paper. No.DP7583.
- Dipasquale, D., 1999. Why don’t we know more about housing supply?. Journal of Real Estate Finance and Economics. 18(1), 9–23.
- Durkaya, M., 2002. Türkiye’de konut piyasasının talep yönlü analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Trabzon.
- Durkaya, M., Yamak, R., 2004. Türkiye’de konut piyasasının talep yönlü analizi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 19(217), 75-83.
- Engle, R. F., Granger, C. W. J., 1987. Cointegration and error correction: representation, estimation and testing. Econometrica, 55(2), 251–276.
- Ermisch, J. F., 1990. The background: Housing trends and ıssues arising from them. Housing and the National Economy, J. F. Ermish (Ed.), Aldershot: Avebury Gower for the National Institute of Economic and Social Research.
- Gelfand, J.E., 1966. The credit elasticity of lower-middle ıncome housing demand. Land Economics. 42(4), 464-472.
- Gomez-Gonzalez, J.E., Gamboa, J., Hirs, J., Pinchao, A., 2018. When bubble meets bubble: Contagion in OECD countries. The Journal of Real Estate Finance and Economics. 56(2) 546–566 .
- Gonzalez, L., Ortega, F., 2013. Immigration and housing booms: evidence from Spain. Journal of Regional Science, 53(1), 37-59.
- Goodhart, C., Hoffman, B., 2008. House prices, money, credit and the macroeconomy. European Central Bank Working Paper Series. No.888, 1-43.
- Gözübüyük, S., Koy, A., 2020. Türkiye’de konut üretiminin belirleyicileri: Ekonomik büyüme ve konut faiz oranı. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi. 4 (9), 1-10.
- Güler, İ., Gökçe, A., 2020. Yabancılara konut satışı ile konut balonu ilişkisinin GSADF sınamaları ile araştırılması: Türkiye geneli ve İstanbul, Antalya illeri örneği. Third Sector Social Economic Review. 55(2), 989-1007.
- Gyourko, J., 2009. The supply side of housing markets. NBER Reporters. No.2, 10-12.
- Halıcıoglu, F., 2007. The demand for new housing in Turkey: An application of ARDL model. Global Business and Economics Review. 9(1), 62-74
- Hanushek, E. A., Quigley, J., 1980. What is the price elasticity of housing demand?. The Review of Economics and Statistics. 62(3), 449-454.
- Hausman, J. A., David, A. W., 1980. Discontinuous budget constraints and estimation: The demand for housing. The Review of Economic Studies. 47(1), 75-96.
- İslamoğlu, B., Nazlıoğlu, Ş., 2019. Enflasyon ve konut fiyatları: İstanbul, Ankara ve İzmir için panel veri analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 7(1), 93-99 .
- Johansen, S., 1988. Statistical analysis of co-integration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
- Karadaş, H. A., Salihoğlu, E., 2020. Seçili makroekonomik değişkenlerin konut fiyatlarına etkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 16(1), 63-80.
- Karamelikli, H. (2016). Linear and nonlinear dynamics of housing price in Turkey. Ekonomia, 46, 81-9
- Kartman, A. E., 1972. New evidence on the demand for housing. Southern Economic Journal, 38(4), 525–530.
- Kashnitsky, I., Gunko, M., 2016. Spatial variation of in-migration to Moscow: Testing the effect of housing market. Cities. 59, 30-39.
- Keleş, R., 1997. Kentleşme politikası, İmge Kitabevi Yayınları. No: 4. Ankara.
- Lebe, F., Akbaş, Y., 2014. Türkiye’nin konut talebinin analizi: 1970-2011. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 28(1), 57-83
- Li, Z, Razali, M. N., Fereidouni, H. G., Adnan, Y. M., 2018. Macro-economic index effect on house prices in China. International Journal of Housing Markets and Analysis. 11(3), 453-475.
- Narayan, P. K., Narayan, S., 2005. Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a co-integration framework, Economic Modelling. 22(3), 423-438.
- Özaktaş, F. D., 2019. Yabancılara konut satışı ve reel efektif döviz kuru: Türkiye örneği ampirik çalışma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(1), 131-147.
- Pamuk, M., Bektaş, H., 2014. Türkiye’de eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: ARDL sınır testi yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2(2), 77-90.
- Pesaran, M. H., Smith, R., 1998. Structural analysis of cointegrating VARs. Journal of Economic Surveys. 12(5), 471-505
- Pesaran, M. H., Shin, Y., Smith, R. J., 2001. Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics. 16(3), 289-326.
- Puy, D., Ari, A., Shi, Y., 2020. Foreign demand and local house prices: Evidence from the US. Imf Working Papers. 20(43).
- Saiz, A., 2007. Immigration and housing rents in American cities. Journal of Urban Economics. 61(2), 345-371.
- Tai, M. Y., Hu, S. W., Chao, C. C., Wang, V., 2017. Foreign buyers and housing price dynamics. International Review of Economics and Finance. 52, 368-379.
- T.C. Merkez Bankası, 2016. Türkiye konut fiyat endeksi’nin kalite değişimi etkisinden arındırılması: Hedonik konut fiyat endeksi. TCMB Ekonomi Notları.
- Tekinel, O., Güvercin, Ö., 2000. Türkiye’de konut sorununun nedenleri ekonomik ve sosyal boyutu. Fen ve Mühendislik Dergisi, 3(2), 7-17.
- Tsatsaronis, K., and Zhu, H., 2004. What drives housing price dynamics: cross-country evidence. BIS Quarterly Review, March.
- Uysal, D., Yiğit, M., 2016. Türkiye’de konut talebinin belirleyicileri (1970-2015): Ampirik bir çalışma. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 19(1), 185-209.
- Yanar, R., Demir, C. Ş., 2022. Döviz kurundaki değişimlerin yabancı konut talebine etkileri: Türkiye örneği. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 5 (2), 295-310.
- Yıldırım, F., 2013. Türkiye’de ikamet amaçlı konut pazarının makroekonomik değişkenler ile ilişkisi. Social Sciences Research Journal, 2(1), 12-18.
- Yıldırım, M. O. and İvrendi, M. (2017). House prices and the macroeconomic environment in Turkey: The examination of a dynamic relationship. Economic Annals, 62(215), 81-110.
- Zandi, G., Mahadevan, A., Supramaniam, L., Aslam, A., Theng, L. K., 2015. The economical factors affecting residential property price: The case of Penang island. International Journal of Economics and Finance. 7(12), 200-210.