Cilt 10 Sayı 4 (2022): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Bilinçli farkındalık ve iş performansı arasındaki ilişkide öz-düzenlemenin aracı rolü

PDF
  • Hülya AKDENİZ BALYEMEZLER,
  • Mehlika SARAÇ
Hülya AKDENİZ BALYEMEZLER
Doktora Öğrencisi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye
Mehlika SARAÇ
Doç. Dr., Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v10i4.2122

Yayınlanmış 2022-12-25

Anahtar Kelimeler

  • Bilinçli Farkındalık, İş Performansı, Öz-Düzenleme
  • Mindfulness, Job Performance, Self-Regulation

Nasıl Atıf Yapılır

AKDENİZ BALYEMEZLER, H., & SARAÇ, M. (2022). Bilinçli farkındalık ve iş performansı arasındaki ilişkide öz-düzenlemenin aracı rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 10(4), 1454–1473. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i4.2122

Telif Hakkı (c) 2022 Hülya AKDENİZ BALYEMEZLER- Mehlika SARAÇ

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Son yıllarda “bilinçli farkındalık” konusunda yapılan bilimsel yayınlara ilginin gittikçe arttığı görülmektedir. Yapılan araştırmalar, bilinçli farkındalığın, bireylerin fiziksel ve psikolojik sağlıkları üzerinde pek çok pozitif etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Ancak bilinçli farkındalığın iş bağlamı ve çalışanlar üzerindeki etkilerine duyulan merak göreceli olarak yenidir. Bilinçli farkındalığın çalışanların iş tutumları üzerindeki etkilerini ve bu etkinin yordayıcılarını açıklayan çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bu araştırmanın amacı iş bağlamında bilinçli farkındalığı ve sonuçlarını açıklayabilmek adına, mevcut literatüre dayanarak, bilinçli farkındalığın iş performansı üzerindeki etkisini ve bu etkide öz-düzenlemenin aracı rolünü araştırmaktır. Pozitivist bir yaklaşım ve nicel verilerin analizini içeren araştırmada veriler online anket yöntemi ile toplanmış ve analiz aşamasında yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Araştırmanın ana kütlesini sektör ayrımı yapılmaksızın Türkiye’de faaliyet gösteren kurumsal örgütlerde çalışan yönetici, beyaz yaka ve mavi yaka bireyler oluşturmaktadır. Kullanılan online anket formu 1 Mart 2021 ile 1 Nisan 2021 tarihleri arasında yayınlanmıştır. Bu tarihler arasında toplam 390 anket sağlanmış olup, yapılan ön analizler sonrasında n=380 son örneklem büyüklüğü elde edilmiştir. Belirli bir sektörü hedef alarak gerçekleştirilmeyen bu araştırmada %19,7 oranla otomotiv sektörü en fazla katılım gösterilen sektör konumundadır ve otomotiv sektörünü eğitim, hızlı tüketim ve tekstil sektörleri takip etmektedir. Araştırma kapsamında yürütülen analizler sonucu bilinçli farkındalığın iş performansı üzerinde pozitif bir etkisi olduğu sonucuna varılmış ve bu ilişkide öz-düzenlemenin aracı rolü doğrulanmıştır. Çalışanların bilinçli farkındalık düzeyleri arttıkça buna paralel olarak iş performans düzeyleri de artmaktadır ve bu artışta öz-düzenleme aracı bir rol oynamaktadır.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Akdeniz, H. (2021). Bilinçli Farkındalığın İş Tutumları ile Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin ve Öz-Düzenlemenin Aracı Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  2. Allen, T. D. & Kiburz, K. M. (2012). Trait Mindfulness and Work–Family Balance Among Working Parents: The Mediating Effects of Vitality and Sleep Quality. Journal of Vocational Behavior. (80)2.
  3. American Mindfulness Resarch Association. (2021). https://goamra.org/Library
  4. Atalay Özyeşil, Z. (2016). Bilinçli Farkındalık Temelli Programlar. Mindfulness Institute. https://zumraatalay.com/bilincli-farkindalik-temelli-programlar/
  5. Atalay Z. (2020). Mindfulness-Bilinçli Farkındalık. 4. Baskı. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
  6. Avey, J. & Wernsing, T. S. & Luthans, F. (2008). Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors. Journal of Applied Behavioral Science. 44(1).
  7. Aydoğmuş, C. (2022). Mindfulness and job performance: The mediating role of self-esteem. Trends in Business and Economic. 36(4)
  8. Baer R. A. (2003) Mindfulness Training as A Clinical Intervention: A Conceptual and Empirical Review. Clinical Psychology Science Practice. Volume: 10, Issue:2.
  9. Bargh, J. A. & Chartand, T. L. (1999). The Unbearable Automaticity of Being. American Psychologist. 54.
  10. Berret, P. (2017). Mindfulness in The Workplace. Well-being Pulse. https://thewellbeingpulse.com/wp-content/uploads/2017/10/Mindfulness-in-the-workplace.pdf
  11. Bodhi, B. (2012). A Comprehensive Manual of Abhidhamma. 5th Edition. Onalaska WA: BPS Pariyatti Editions.
  12. Bradt, S. (2010). Wandering Mind Not A Happy Mind. The Harvard Gazette. https://news.harvard.edu/gazette/story/2010/11/wandering-mind-not-a-happy-mind/
  13. Brendel, D. & Çev. Göktem L. (2019) Mindfulness’ın Riskleri. Duygusal Zekâ-Mindfulness: Duygusal Farkındalığınızı Artırın, İstanbul: Optimist Yayın Dağıtım.
  14. Brown, K. W. & Richard M. R. & Creswell J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical Foundations and Evidence for its Salutary Effects. Psychological Inquiry. V.18. N.4.
  15. Brown, K. W. & Ryan, R. M. & Creswell, J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical Foundations and Evidence for its Salutary Effects. Psychological Inquiry. V.18. N.4.
  16. Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2003). The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology. C.84. S.4.
  17. Carriere, J. S. A. & Cheyne, J. A. & Smilek, D. (2008). Everyday Attention Lapses and Memory Failures: The Affective Consequences of Mindlessness. Consciousness and Cognition: An International Journal. 17(3).
  18. Congleton, C & Hölzel, B. K. & Lazar, S. W. (2015). Mindfulness Can Literally Change Your Brain. Harvard Business Review.
  19. Creswell, J. D. & Lindsay, E. (2014). How Does Mindfulness Training Affect Health? A Mindfulness Stress Buffering Account. Current Directions in Psychological Science. 23(6).
  20. Çelik, M. & Çıra, A. (2013). Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Aşırı İş Yükünün Aracılık Rolü. Ege Akademik Bakış. C:13. S:1
  21. Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 9(1).
  22. Dane, E. & Brummel, B. J. (2014). Examining Workplace Mindfulness and Its Relations to Job Performance and Turnover Intention. Human Relations. 67(1).
  23. Dane, E. & Brummel, B. J. (2014). Examining Workplace Mindfulness and Its Relations to Job Performance and Turnover Intention. Human Relations. 67(1).
  24. Dane, E. (2010). Reconsidering the trade-off between expertise and flexibility: A cognitive entrenchment perspective. Academy of Management Review. 35.
  25. Davids, T. W. R. & Stede W. (2015) Pali-English Dictionary. 2th Edition. Delhi: Motilal Banarsidass.
  26. Davidson, R. J. & Kabat-Zinn, J. & Schumacher, J. & Rosenkranz, M. & Muller, D. & Santorelli, S. F. & Urbanowski, F. & Harrington, A. & Bonus, K. & Sheridan, J. F. (2003). Alterations in brain and immune function produced by mindfulness meditation. Psychosomatic Medicine. 65.
  27. Dryden, W & Still, A. (2006). Historical Aspects of Mindfulness and Self-Acceptance in Psychotherapy. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy. 24(1).
  28. Eksi, H. & Turgut, T. & Sevim, E. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Öz Kontrol ve Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinde Genel Erteleme Davranışlarının Aracı Rolü. Addicta The Turkish Journal on Addictions. 6(3).
  29. Erickson, J. (2020). Mindfulness, and Workplace Outcomes for Secondary Teachers. ProQuest Dissertations Publishing.
  30. Fox, K. & Nijeboer, S. & Dixon, M. L. & Floman, J. & Ellamil, M. & Rumak, S. P. & Sedlmeier, P. & Christoff, K. (2014). Is Meditation Associated with Altered Brain Structure? A Systematic Review and Meta-Analysis of Morphometric Neuroimaging in Meditation Practitioners. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 43.
  31. Fredrickson, B. L. & Cohn, M. A. & Coffey, K. A. & Pek, J. & Finkel, S. M. (2008). Open hearts build lives: Positive emotions, induced through loving-kindness meditation, build consequential personal resources. Journal of Personality and Social Psychology. 95.
  32. Genç, E. (2018). Kamu Çalışanlarında Algılanan Örgütsel Desteğin İş Performansına Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 2.
  33. Germer, C. & Siegel, R. D. & Fulton, P. R. (2005). Mindfulness and Psychotherapy, New York: Guilford Press.
  34. Germer, C. K. & çev. Haktanır Ünlü H. (2009). Öz Şefkatli Farkındalık: Tahrip Edici Duygularla Başa Çıkabilmek. 4. Baskı. İstanbul: Diyojen Yayıncılık.
  35. Giluk, T. L. (2010). Mindfulness-based stress reduction: Facilitating work outcomes through experienced affect and high-quality relationships. Doctoral dissertation. Available at Iowa Research Online.
  36. Glomb, T. M. & Duffy, M. K. & Bono, J. E. & Yang, T. (2011). Mindfulness at Work. Research in Personnel and Human Resources Management. V:30. 2011
  37. Gonzales, M. (2019). Meditasyon Yapmaya Vakit Bulamayanlar İçin Mindfulness. Duygusal ZekaMindfulness: Duygusal Farkındalığınızı Artırın. Çev. Göktem, L. İstanbul: Optimist Yayın Dağıtım.
  38. Good, D. J. & lyddy, C. J. & Glomb, T. M. & Bono, J. E. & Brown, K. W. & Duffy, M. K. & Baer, R. A. & Brewer, J. A. & Lazar, S. W. (2016). Contemplating Mindfulness at Work: An Integrative Review. Journal of Management. 42(1)
  39. Hülsheger, U. R. & Alberts, H. J. E. M. & Feinholdt, A. & Lang, J. W. B. (2013). Benefits of Mindfulness At Work: The Role of Mindfulness in Emotion Regulation, Emotional Exhaustion, and Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology. 98(2).
  40. Hyland, P. K. & Lee, R. A. & Mills, M. J. (2015). Mindfulness at Work: A New Approach to Improving Individual and Organizational Performance. Industrial and Organizational Psychology. 8(4)
  41. Ivanovski, B. & Malhi, G. S. (2007). The Psychological and Neurophysiological Concomitants of Mindfulness Forms of Meditation. Acta Neuropsychiatrica. Volume:19. Issue:2.
  42. Kabat-Zinn, J. (2005) Wherever You Go There You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life. 10th Edition. New York: Hachette Books.
  43. Kang, C & Whittingham, K. (2010). Mindfulness: A Dialogue Between Buddhism and Clinical Psychology. Mindfulness. 1(3).
  44. Karavardar, G. (2015) İş Yaşamında Farkındalık: İş-Aile Dengesi ve İş Performansı ile İlişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. V.13. N.1.
  45. Kaymaz, E. & Şakiroğlu, M. (2020). Bilinçli Farkındalık ve Bilişsel Esnekliğin Problemli Akıllı Telefon Kullanımı Üzerindeki Etkisi: Öz-Kontrolün Aracı Rolü. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 21. S. 38.
  46. Kınay, F. (2013). Beş Boyutlu Bilinçli Farkındalık Ölçeği'ni Türkçe'ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  47. Kırca, B. (2017) Ergenler İçin Kapsamlı Bilinçli Farkındalık Deneyimleri Envanterinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  48. Kiken, L. G. & Shook, N. J. (2011). Looking Up: Mindfulness Increases Positive Judgments and Reduces Negativity Bias. Social Psychological and Personality Science. 2(4).
  49. Kirkman, B. L. & Rosen, B. (1999). Beyond Self-Management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment. The Academy of Management Journal. Vol. 42. No. 1.
  50. Klein, R. B. (2010). Principles and Practice of Structural Equation Modeling‖ Third Edition. The Guilford Press. New York.
  51. Küçük, E. (2019). Bilinçli Farkındalık ve Psikolojik Sermayenin Çalışanların İyi Oluş Hali Üzerindeki Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  52. Ludwig, D. S. & Kabat-Zinn, J. (2008). Mindfulness in medicine. JAMA. 300 (11)
  53. Masicampo, E.J. & Baumeister, R. F. (2007) Relating Mindfulness and SelfRegulatory Processes, Psychological Inquiry, 18:4.
  54. Mercanlıoğlu, A. Ç. (2021). Yaşam Doyumunun Çalışanların İş Performansına Etkisi ve Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi. 13(1).
  55. Mischel, W. & Shoda, Y. & Rodriguez, M. L. (1989). Delay of gratification in children. Science. 244(4907).
  56. Nebioglu, M. & Konuk, N. & Akbaba, S. & Eroglu, Y. (2012). The Investigation of Validity and Reliability of the Turkish Version of the Brief Self-Control Scale. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology. 22:4.
  57. Ostafin, B. D. & Kassman, K. T. (2012). Stepping Out of History: Mindfulness Improves Insight Problem Solving. Consciousness and Cognition. 21(2).
  58. Özyeşil, Z. & Arslan, C. & Kesici, Ş. & Deniz, E. M. (2011). Bilinçli Farkındalık Ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama Çalışması. Eğitim ve Bilim, C:36. S:160.
  59. Rasmussen, M. K. & Pidgeon, A. M. (2011). The direct and indirect benefits of dispositional mindfulness on self-esteem and social anxiety. Anxiety, Stress, & Coping. V.24. N.2.
  60. Reb, J. & Narayanan, J. & Chaturvedi, S. (2014). Leading Mindfully: Two Studies of the Influence of Supervisor Trait Mindfulness on Employee WellBeing and Performance. Mindfulness. 5(1).
  61. Reb, J. & Narayanan, J. & Ho, Z. W. (2013). Mindfulness at Work: Antecedents and Consequences of Employee Awareness and Absent-Mindedness. Mindfulness. 6(1).
  62. Reb, J. & Narayanan, J. & Ho, Z. W. (2013). Mindfulness at Work: Antecedents and Consequences of Employee Awareness and Absent-Mindedness. Mindfulness. 6(1).
  63. Roeser, R. R. & Schonert-Reichl, K. A. & Jha, A. & Cullen, M. & Wallace, L. & Wilensky, R. & Oberle, E. & Thomson, K. & Taylor, C. & Harrison, J. (2013). Mindfulness Training and Reductions in Teacher Stress and Burnout: Results From Two Randomized, Waitlist-Control Field Trials. Journal of Educational Psychology. 105(3).
  64. Ruocco, A. C. & Direkoglu, E. (2013). Delineating The Contributions of Sustained Attention and Working Memory To Individual Differences in Mindfulness. Personality and Individual Differences. 54
  65. Saraç, M. (2020). Chapter 4: A Literature Review on Mindfulness at Work Places: Conceptualization, Measurement, and Outcomes. The Handbook of Research on Positive Organizational Behavior for Improved Workplace Performance. ed. Baykal, E. IGI Global.
  66. Sawyer, K. (2015). A Call to Action: The Challenges of Creative Teaching and Learning. Teachers College Record. 117(10).
  67. Schaufenbuel, K. (2014). Bringing Mindfulness to the Workplace. Affinity Work Health and Wellbeing Hub. http://affinityhealthhub.co.uk/d/attachments/bringing-mindfulness-to-the-workplace-1498492995.pdf
  68. Schootstra, E. & Deichmann, D. & Dolgova, E. (2017). Can 10 Minutes of Meditation Make You More Creative?. Harvard Business Review. https://hbr.org/2017/08/can-10-minutes-ofmeditation-make-you-more-creative
  69. Shapiro, S. L. & Carlson, L. E. & Astin, J. A. & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness. Journal of Clinical Psychology. 62(3).
  70. Shmailan, A. S. B. (2016). The Relationship Between Job Satisfaction, Job Performance and Employee Engagement: An Explorative Study. Issues in Business Management and Economics. Vol. 4(1)
  71. Shonin, E. & Gordon, W. V. & Dunn, T. J. & Singh, N. N. & Griffiths, M. D. (2014). Meditation Awareness Training (MAT) for Work-related Well-being and Job Performance: A Randomised Controlled Trial. International Journal of Mental Health and Addiction. 12(6).
  72. Siegel, D. J. (2010) The Mindful Nyanaponika Therapist. New York: W. W. Norton & Company Inc.
  73. Sigler, T. H. & Pearson, C. M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management. 5.
  74. Smallwood, J. & Schooler, J. W. (2015) The Science of Mind Wandering: Empirically Navigating The Stream of Consciousness. Annual Review of Psychology. 66.
  75. Sutcliffe, K. M. & Vogus, T. J. & Dane, E. (2016). Mindfulness in Organizations: A cross-level review. Annual review of organizational psychology and organizational behavior. 3.
  76. Şimşek, M. Ş. (2002). Yönetim ve Organizasyon. 7. Baskı. Konya: Günay Ofset.
  77. Tangney, J. P. & Baumeister, R. F. & Boone, A. L. (2004). High Self-Control Predicts Good Adjustment, Less Pathology, Better Grades, and Interpersonal Success. Journal of Personality. 72.
  78. Uygur, S. S. (2017) Ergenlerin Bilinçli Farkındalığının Yordanmasında Başa Çıkma Stilleri, Empati ve Duygusal Düzenlemenin Rolü. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  79. Vaculik, M. & Vytaskova, J. & Prochazka,J. & Zalis, L. (2016). Mindfulness, job satisfaction and job performance: Mutual relationships and moderation effect. Smart and Efficient Economy: Preparation for the Future Innovative Economy.
  80. Van den Berg, G. A. (2011). Organizational Welfare The Importance of Self-Control to Human Capital Management (Doctoral dissertation, Master’s thesis). Vrije Universiteit Amsterdam. Amsterdam. The Netherlands.
  81. Wadlinger, H. A. & Isaacowitz, D. M. (2011). Fixing Our Focus: Training Attention to Regulate Emotion. Personality and Social Psychology Review. 15.
  82. Wasylkiw, L. & Holton, J. & Azar, R. & Cook, W. (2015). “The Impact of Mindfulness on Leadership Effectiveness in A Health Care Setting: A Pilot Study”. Journal of Health Organization and Management. V. 29. I. 7.
  83. Weinstain, N. & Brown, K. W. & Ryan, R. M. (2009). A Multi-Method Examination of The Effects of Mindfulness on Stres Attribution, Coping, and Emotional WellBeing. Journal of Research in Personality. C.43. S.3.
  84. Yetgin, M. A. (2020). Çalışanların Kısa Öz-Kontrol Algıları Üzerine Görgül Bir Araştırma. Third Sector Social Economic Review. 55(2).
  85. Zimmerman, B. J. (1989). A Social Cognitive View of Self-Regulated Academic Learning. Journal of Educational Psychology. 81(3).
  86. Zimmerman, B. J. (2000). Attaining Self-Regulation: A Social Cognitive Perspective. Handbook of SelfRegulation. ed. Boekaerts, M. & Zeidner, M. & Pintrich, P. Cambridge: Academic Press. -
  87. Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a Self-Regulated Learner: An Overview. Theory Into Practice. 41(2).
  88. Zivnuska, S. & Kacmar, K. M. & Ferguson M. & Carlson D. S. (2016). Mindfulness At Work: Resource Accumulation, Well-Being, and Attitudes. Career Development International. 21(2).