Cilt 10 Sayı 2 (2022): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Uzaktan çalışma süreçlerinde dijital zorbalığın örgütsel dışlanmaya etkisi üzerine bir çalışma

PDF
  • Mesut ÖZTIRAK,
  • Barış ORAK
Mesut ÖZTIRAK
Dr. Öğr. Üyesi, İstanbul Esenyurt Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
Barış ORAK
Arş. Gör., İstanbul Esenyurt Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v10i2.2056

Yayınlanmış 2022-06-25

Anahtar Kelimeler

  • Dijital Zorbalık, Örgütsel Dışlanma, Uzaktan Çalışma
  • Cyberbullying, Organizational Ostracism, Remote Work

Nasıl Atıf Yapılır

ÖZTIRAK, M., & ORAK, B. (2022). Uzaktan çalışma süreçlerinde dijital zorbalığın örgütsel dışlanmaya etkisi üzerine bir çalışma. Business & Management Studies: An International Journal, 10(2), 605–630. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i2.2056

Telif Hakkı (c) 2022 Mesut ÖZTIRAK- Barış ORAK

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Özet

Dijital araçların iş yapış süreçlerinde aktif bir şekilde kullanımı COVİD-19 pandemisiyle birlikte gelişerek daha önce görülmemiş oranlarda artış göstermektedir. Bu araçların yaygın bir şekilde kullanımı işyeri içerisinde gösterilen birçok davranışın dijital kanallara uyum sağlamasına ve dijital kanallar üzerinden gösterilmesine yol açmıştır. Bu araştırma ile dijital araçların kötüye kullanımının yol açabileceği durumlardan biri olan örgütsel dışlanmanın nasıl etkilediğinin test edilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmada dijital zorbalığın örgütsel dışlanmayla ilişkisiyle, uzaktan çalışma gerçekleştirme sıklıklarının bu iki kavram üzerindeki etkileri incelenmiştir. İstanbul’da yer alan 15 farklı sektörden 404 katılımcıyla anket yoluyla gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına göre çalışanların dijital zorbalığa maruz kalmasının örgütsel dışlanmayla anlamlı bir şekilde ilişkili olduğu, dijital zorbalığın iki alt boyutundan birey odaklı dijital zorbalığın örgütsel dışlanmayı negatif yönde, iş odaklı dijital zorbalığın ise örgütsel dışlanmayı pozitif yönde etki ettiği bulgulanmıştır. Ayrıca uzaktan çalışmanın örgütsel dışlanma ve dijital zorbalık ile ilişkilerinin anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre işe yönelik dijital zorbalığa maruz kalmanın örgütten dışlanmışlığa yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.

PDF

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Abaslı, K. ve Özdemir, M. (2019). Örgütsel Dışlanma Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 265-282.
  2. Ademiluyi, A., Li, C., & Park, A. (2022). Implications and preventions of cyberbullying and social exclusion in social media: systematic review. JMIR formative research, 6(1) 30286.
  3. Akgenç, E. (2018). Çok seviyeli yapısal eşitlik modellemesi ve bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  4. Alhujailli, A., Karwowski, W., Wan, T. T., & Hancock, P. (2020). Affective and stress consequences of cyberbullying. Symmetry, 12(9), 1536.
  5. Aslan, A. ve Doğan, Ö. B. (2017). Çevrimiçi şiddet: Bir siber zorbalık alanı olarak “Potinss” örneği. Marmara İletişim Dergisi, 27, 95–119.
  6. Ayas, T., Aydın, F. ve Horzum, B. M. (2015). Sanal Zorbalık Farkındalık Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(2), 38–51.
  7. Ayoko, O. B., Callan, V. J., & Härtel, C. E. (2003). Workplace conflict, bullying, and counterproductive behaviors. The International Journal of Organizational Analysis.
  8. Baruch, Y. (2005). Bullying on the net: Adverse behaviour on e-mail and its impact. Information & Management, 42(2), 361–371. https://doi.org/10.1016/j. im.2004.02.001.
  9. Batmaz, M. ve Ayas, T. (2013). İlköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık düzeylerinin yordanması. Sakarya University Journal of Education,3(1), 43–53.
  10. Bayar, Y. ve Uçanok, Z. (2012). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 27(70), 101–114.
  11. Bayram, N. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: AMOS Uygulamaları, (2. Baskı), Bursa, Ezgi Kitabevi.
  12. Berkün, S. (2010). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Çalışma Hayatında Karşılaştıkları Mesleki Sorunlar: Bursa Örneği, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 21(1), 99-109.
  13. Björkqvist, K., Österman, K., & Hjelt‐Bäck, M. (1994). Aggression among university employees. Aggressive behavior, 20(3), 173-184.
  14. Campbell, M. A. (2005). Cyberbullying: An old problem in a new guise? Australian Journal of Guidance and Counselling, 15(1), 68–76.
  15. Coyne, I., & Farley, S. (2018). Cyberbullying within working contexts.
  16. Cyberbullying Research Center. (2021). Tween Cyberbullying in 2020.
  17. Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda Ölçme-Güvenilirlik-Geçerlilik, TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3).
  18. Çelik, H. E. (2009). Yapısal eşitlik modellemesi ve bir uygulama: Genişletilmiş online alışveriş kabul modeli, Doktora Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  19. D'cruz, P., & Noronha, E. (2013). Navigating the extended reach: Target experiences of cyberbullying at work. Information and Organization, 23(4), 324-343.
  20. Demir, S. A. (2020). Salgın Sürecinde Yaşlı Nüfus, Sosyal Dışlanma ve Yaş Ayrımcılığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 186-201.
  21. Deniz, D., & Iriz, M. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinde Öğretmenlerde Siber Zorbalık Algısının Çeşitli Değişkenler ile İncelenmesi. International Online Conference Economics & Social Sciences, 220-237.
  22. Dikmen, M. ve Tuncer, M. (2017). Akademisyenlerin siber zorbalığa yönelik algıları ve mücadele etme yöntemleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 675–686.
  23. Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1291–1325.
  24. Donate, A.P.G., Marques, L.M., Lapenta, O.M., Asthana, M.K., Amodio, D., & Boggio, P.S. (2017). Ostracism via virtual chat room ‒ Effects on basic needs, anger and pain. PLoS ONE, 12(9): e0184215.
  25. Dönmez, H., & Mete, Y. A. (2019). Tekirdağ’da görev yapan öğretmenlerin örgütsel dışlanma düzeyi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 350-365.
  26. Einarsen, S., & Raknes, B. I. (1997). Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence and victims, 12(3), 247-263.
  27. Ekşi, F. (2012). Narsistik kişilik özeliklerinin internet bağımlılığı ve siber zorbalığı yordama düzeyinin yol analizi ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1683–1706.
  28. Erdur-Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: siber zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (27).
  29. Eroğlu, Y. ve Güler, N. (2012). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 118–129.
  30. Evangelakos, G. (2020). Keeping critical assets safe when teleworking is the new norm. Network Security, 2020(6), 11-14. https://doi.org/10.1016/S1353-4858(20)30067-2
  31. Farley, S., Coyne, I., & D’Cruz, P. (2018). Cyberbullying at work: Understanding the influence of technology. In P. D’Cruz, E. Noronha, G. Notelaers, & C. Rayner (Eds.), Concepts, approaches and methods. Handbooks of workplace bullying, emotional abuse and harassment (1st ed., pp. 1–31). Singapore: Springer. https://doi.org/10.1007/ 978-981-10-5334-4_8-1.
  32. Farley, S., Coyne, I., Axtell, C. and Sprigg, C., (2016). Design, Development and Validation of A Workplace Cyberbullying Measure, The WCM, Work & Stress, 30(4), 293–317.
  33. Farley, S., Coyne, I., Sprigg, C., Axtell, C., & Subramanian, G. (2015). Exploring the impact of workplace cyberbullying on trainee doctors. Medical Education, 49, 436–443.
  34. Ferreira, R., Pereira, R., Bianchi, I. S. & Silva, M. M. D. (2021). Decision Factors for Re-mote Work Adoption: Advantages, Disadvantages, Driving Forces and Challenges. Journal of open innovation, 7(70), 70. https://doi.org/10.3390/joitmc7010070
  35. Ferris, D.L, Brown, D.J., Berry, J.W. and Lian, H. (2008). The Development and Validation of The Workplace Ostracism Scale, Journal of Applied Psychology, 93(6), 1348-1366.
  36. Fiset, J., Al Hajj, R., and Vongas, J. G. (2017). Workplace ostracism seen through the lens of power. Frontiers in Psychology, 8(1528), 1-19.
  37. Gajendran, R. S., & Harrison, D. A. (2007). The good, the bad, and the unknown about telecommuting: meta-analysis of psychological mediators and individual consequences. Journal of applied psychology, 92(6), 1524.
  38. Gibbs, M., Mengel, F., & Siemroth, C. (2021). Work from Home & Productivity: Evidence from Personnel & Analytics Data on IT Professionals. University of Chicago, Becker Friedman Institute for Economics Working Paper, (2021-56).
  39. Greenberg, J. and Edwards, M. S. (2009). Voice and silence in organizations. Emerald Group Publishing.
  40. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe, Yöntem Analiz, (3. Baskı), Ankara, Legal Kitabevi.
  41. Hoe, S. L. (2008). Issues and Procedures in Adopting Structural Equation Modeling Technique, Journal of Applied Quantitative Methods, 3, 76-83.
  42. Hogh, A., Mikkelesen, E. G., & Hansen, A. M. (2011). Individual consequences of workplace bullying/mobbing. In S. Einarsen, H. Hoel,D.Zapf, & C. L. Cooper (Eds.),Bullying and harassment in the workplace(pp. 107–128). London: Taylor & Francis.
  43. Hu, L.-T and Bentler, P. M. (1999). Cutoff Criteria For Fit İndexes In Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives, Structural Equation Modeling, 6(1), 1–55.
  44. Igloo Software. (Şubat, 2020). Igloo’s State of the Digital Workplace report reveals opportunities for organizations to remain resilient and thrive. https://www.igloosoftware.com/state-of-the-digital-workplace/ (Erişim Tarihi: 08.11.2021).
  45. İğdeli, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve siber zorbalık duyarlılıklarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
  46. Jamieson, J. P., Harkins, S. G. and Williams, K. D. (2010). Need threat can motivate performance after ostracism. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(5), 690- 702.
  47. Kalaycı, S. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Teknikleri, Ankara, Asil Publication Distribution.
  48. Kanbur, A. ve Kanbur, E. (2018). İşyerinde Siber Zorbalık Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Sınama Çalışması, Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 237-258.
  49. Kanbur, A., & Kanbur, E. (2018). İşyerinde Siber Zorbalık Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Sınama Çalışması. Psikoloji Çalışmaları, 38(2), 237-258. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Download/Article-File/611159
  50. Kaygısız, E. G. (2020). Şiddetin e-hali: Siber zorbalık. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi, (4-5), 161-174.
  51. Koçak, C., Albayrak, S.A., Duman, N.B. (2014). Hemşirelerin Bakım Verici Rollerine İlişkin Tutum Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(3), 16-21.
  52. Kowalski, R. M., Toth, A., & Morgan, M. (2018). Bullying and cyberbullying in adulthood and the workplace. The Journal of Social Psychology, 158(1), 64–81. https://doi.org/ 10.1080/00224545.2017.1302402.
  53. Leonardi, P. M. (2021). COVID- 19 and the New Technologies of Organizing: Digital Exhaust, Digital Footprints, and Artificial Intelligence in the Wake of Remote Work. Journal of Management Studies, 58(1), 247-251. https:// doi:10.1111/joms.12648
  54. Leung, A. S. M., Wu, L. Z., Chen, Y. Y. and Young, M. N. (2011). The impact of workplace ostracism in service organizations. International Journal of Hospitality Management, 30(4), 836-844.
  55. Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and victims, 5(2), 119-126.
  56. Lutgen-Sandvik, P. (2005). Water smoothing stones: Subordinate resistance to workplace bullying. Unpublished Ph.D. thesis, Tempe,USA: University of Arizona.
  57. Messenger, J. C., Ghosheh, N. (Eds.). (2010). Offshoring and Working Conditions in Remote Work. International Labor Office.
  58. Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi: AMOS Uygulamaları, Ankara, Detay Yayıncılık.
  59. Microsoft. (2021). Civility, safety & interaction online: Turkey, Microsoft. Erişim Adresi: https://www.microsoft.com/en-us/digital-skills/digital-civility?activetab=dci_reports:primaryr4 (Erişim Tarihi: 31.08.2021)
  60. Mlika, M., Khelil, M. B. and Salem, N. H. (2017). Organizational ostracism: A potential framework in order to deal with it. Safety and Health at Work, 8(4), 398–401.
  61. Nielsen, M. B., & Einarsen, S. (2012). Outcomes of exposure to workplace bullying: A meta-analytic review. Work and Stress,26,309–332.
  62. Oksanen, A., Oksa, R., Savela, N., Kaakinen, M., & Ellonen, N. (2020). Cyberbullying victimization at work: Social media identity bubble approach. Computers in human behavior, 109, 106363.
  63. Öz, T. ve Mete, Y. A. (2021). Eğitim örgütlerinde siber zorbalık tutumları ile örgütsel dışlanma arasındaki ilişki. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1194-1222.
  64. Özdamar, K. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, (4. Baskı), Eskişehir: Kaan Kitabevi. 2002.
  65. Peker, A., ve İskender, M. (2015). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının siber zorbalık üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 11-2
  66. Peluchette, J. V., Karl, K., Wood, C., & Williams, J. (2015). Cyberbullying victimization: Do victims’ personality and risky social network behaviors contribute to the problem? Computers in Human Behavior, 52, 424–435. https://doi.org/10.1016/j. chb.2015.06.028.
  67. Piotrowski, C. (2012). “From workplace bullying to cyber bullying: The enigma of e-harassment in modern organizations.” Organizational Development Journal 30: 44–53.
  68. Piotrowski, C. (2012). From workplace bullying to cyberbullying: The enigma of e-harassment in modern organizations. Organization Development Journal, 30(4), 44–53.
  69. Privitera, C., & Campbell, M. A. (2009). Cyberbullying: The new face of workplace bullying? CyberPsychology and Behavior, 12(4), 395–400. https://doi.org/10.1089/ cpb.2009.0025.
  70. Remote.co. (Nisan, 2019). More Than Half of Remote Workers Are Excluded from Meetings. https://remote.co/more-than-half-remote-workers-excluded-from-meetings/ (Erişim Tarihi: 08.11.2021).
  71. Robinson S.L, O' Reilly. J., & Wang W. (2013). Invisible at work: An integrated model of workplace ostracism. Journal of Management 39(1): 203-231.
  72. Roguska, A. (2015). Cyberbullying as a form of social and medial exclusion. In A. Antas-Jaszczuk, S. Nikitin, & A. Roguska, A. Antas-Jaszczuk, S. Nikitin, & A. Roguska (Eds.), Within the sphere of inclusions issues. Polish and Ukrainian scientific experience exchange: collective work (pp. 139–149). Pracownia Wydawnicza WH UPH.
  73. Saunders, P., Huynh, A., & Goodman-Delahunty, J. (2007). Defining workplace bullying behaviour professional lay definitions of workplace bullying. International Journal of Law and Psychiatry, 30, 340–354.
  74. Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures, Methods of Psychological Research, 8(2), 23–74.
  75. Scott, K.D. (2007). The development and test of an exchange-based model of interpersonal workplace exclusion. Unpublished doctoral dissertations, Business Administration, Business and Economics, University of Kentucky, USA.
  76. Seyran, F. (2021). Covid-19 ve Siber Zorbalik: Uzaktan Çalişma Üzerine Bir Değerlendirme.
  77. Sleegers, W.W.A., Proulx, T., & van Beest, I. (2017). The social pain of Cyberball: Decreased pupillary reactivity to exclusion cues. Journal of Experimental Social Psychology, 69, 187-200.
  78. Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenilirlik, (1.Basım), Ankara, Seçkin Yayıncılık.
  79. Tamer, N. ve Vatanartıran, S. (2014). Ergenlerin teknolojik zorbalık algıları. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 1(2), 1–20.
  80. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi, Ankara, Nobel Yayınları.
  81. The Swedish National Board of Occupational Health and Safety, 1994. http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.detail?p_lang=en&p_isn=75469&p_country=SWE&p_classification=14
  82. Tuğrul, Ö. Z., & METE, Y. A. (2021). Eğitim Örgütlerinde Siber Zorbalık Tutumları İle Örgütsel Dışlanma Arasındaki İlişki. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı), 1-1.
  83. Turan, G. S. ve Dilmen, E. N. (2016). Bilişim okuryazarliği bağlaminda siber şiddetin meşrulaştirilmasi. Yeni Symposium, 54(3), 25–29.
  84. Van Geel, M., Goemans, A., Toprak, F., & Vedder, P. (2017). Which personality traits are related to traditional bullying and cyberbullying? A study with the big five, dark triad and sadism. Personality and Individual Differences, 106(February), 231–235. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.10.063.
  85. Vartia, M., & Hyyti, J. (2002). Gender differences in workplace bullying among prison officers. European Journal of work and organizational psychology, 11(1), 113-126.
  86. Wang, B. (2014). Dispositional agreeableness predicts ostracizing others at work, Master Thesis. Michigan State University.
  87. Wesselmann, E.D., Wirth, J.H., Pryor, J.B., Reeder, G.D., & Williams, K.D. (2013). When do we ostracize? Social Psychological and Personality Science, 4(1), 108-115.
  88. West, B., Foster, M., Levin, A., Edmison, J., & Robibero, D. (2014). Cyberbullying at work: In search of effective guidance. Laws, 3, 598–617.
  89. Williams, K. D. (2007). Ostracism, Annual Review of Psychology, (58), 425-452.
  90. Williams, K. D., Govan, C. L., Croker, V., Tynan, D., Cruickshank, M., & Lam, A. (2002). Investigations into differences between social- and cyberostracism. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 6(1), 65–77. https://doi.org/10.1037/1089-2699.6.1.65.
  91. Workplace Bullying Institute. 2021 WBI U.S. Workplace Bullying Survey.
  92. Wu, L. Z., Yim, F. H. K., Kwan, H. K., & Zhang, X. (2012). Coping with workplace ostracism: The roles of ingratiation and political skill in employee psychological distress. Journal of management studies, 49(1), 178-199.
  93. Wynter, A. (2020). Managing The New Remote Work Reality. HR Strategy and Planning excellence Essentials. https://search-proquest-com.proxy.uwasa.fi/magazines/managing-new-remote-work-reality/docview/2425010330/se-2?accountid=14797.
  94. Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85.
  95. Yurttaş, A. (2020). Tedarik zinciri yönetiminde risk faktörlerinin tedarik zinciri bütünleşmesine ve performansına etkisi: Yapısal eşitlik modellemesi ile İtob Osb örneği, Dotora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  96. Zhao, H., Peng, Z., & Sheard, G. (2013). Workplace ostracism and hospitality employees’ counterproductive work behaviors: The joint moderating effects of proactive personality and political skill. International Journal of Hospitality Management, 33, 219-227.