Cilt 10 Sayı 3 (2022): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Örgütsel bağlılık ile örgüt temelli öz saygı ilişkisinde iş tatmininin aracı rolü: Türkiye’de bir araştırma

Ramazan Vedat SÖNMEZ
Dr. Öğr. Üyesi, Şırnak Üniversitesi, Şırnak, Türkiye

Yayınlanmış 2022-09-25

Anahtar Kelimeler

  • Örgütsel Bağlılık, Örgüt Temelli Öz Saygı, İş Tatmini, Organizasyon, Eğitim Sektörü
  • Organizational Commitment, Organization-Based Self-Esteem, Job Satisfaction, Organization, Education Sector

Nasıl Atıf Yapılır

SÖNMEZ, R. V. (2022). Örgütsel bağlılık ile örgüt temelli öz saygı ilişkisinde iş tatmininin aracı rolü: Türkiye’de bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 10(3), 796–816. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i3.2050

Özet

Bu çalışma; örgütsel bağlılık ile örgüt temelli öz saygı arasındaki ilişkide iş tatmininin aracı rolünü belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada nicel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Veri toplama işleminde anket tekniği kullanılmıştır. 429 katılımcı ile yapılan anket çalışması sonucu elde edilen verilerin analizi konusunda; tanımlayıcı istatistikler frekans, yüzde, ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Boyut ve alt boyutlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi için yapısal eşitlik modellemesi kurulmuştur. Analizler SPSS 25.0 paket programı ve AMOS 2.00 programı ile yapılmıştır. Örgütsel bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılık ve devam bağlılığı ile örgüt temelli öz saygı arasında pozitif yönde ve güçlü bir ilişki olduğu, örgütsel bağlılık ile örgüt temelli öz saygı ilişkisinde iş tatmininin aracılık rolü üstlendiği belirlenmiştir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Aktaş, H. ve Şimşek, E. (2015). Bireylerin örgütsel sessizlik tutumlarında iş doyumu ve duygusal tükenmişlik algılarının rolü, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 205-230.
  2. Alegre, I. Mas-Machuca, M. Ve Berbegal, M.J. (2016). Antecedents of employee job satisfaction: do they matter?” Journal of Business Research, 69(4), 1390-1395
  3. Al-Ghafri, R. K. Al-Badi, A. H. (2016). Users’ activities on social media as İndicators of self-esteem: a case study in Oman, Journal of Internet Social Networking and virtual Communities,
  4. Allen, N. J. Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization, Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
  5. Angle, H. D. P. Perry, J. L. (1981) An empirical assessment of organizational commitment and organizational effectiveness, Administrative Science Quarterly, Vol. 26, No. 1
  6. Arcak R. Kasımoğlu E. (2006) Diyarbakır merkezdeki hastane ve sağlık ocaklarında çalışan hemşirelerin sağlık hizmetlerindeki rolü ve iş memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi, 33(1): 23- 30.
  7. Atay, Ş. (2006). Kariyer yönetiminin örgütsel bağlılığa etkisi, Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
  8. Bal, S. (2020). Örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetinin öncülleri, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin analizi: havacılık çalışanları üzerine bir uygulama, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  9. Balay, R. (2002) Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık, Ankara, Nobel Yayıncılık.
  10. Baloğlu, N. E. Karadağ, N. Çalışkan, T. Korkmaz, (2006) İlköğretim öğretmenlerinin mesleki benlik saygısı ve iş doyumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, 345-358
  11. Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara, Nobel Yayınları
  12. Baumgartner, H, Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: a review.” International journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
  13. Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık, Sayıştay Dergisi, Sayı 59.
  14. Belli, E. (2014). Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüklerinde çalışan personelin mobbing düzeylerinin araştırılması ve örgütsel bağlılık yönünden değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  15. Bentler, P. M. ve Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological bulletin, 88(3), 588.
  16. Bourgeois, L. J.(1980) Performance and consensus, Strategic Management Journal, pp. 227-248.
  17. Bowling, N. A., Eschleman, K. J. Wang, Q. Kırkendall, C. ve Alorcon, G. (2010). A metaanalysis of the predictors and consequences of organization-based self esteem. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(3), 601-626.
  18. Çevik- Demir, Ş. (2013). Ergenlerde benlik saygısı ve dini başa çıkma, Yayınlanmış Doktora Tezi, Bursa, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  19. Deniz, M. (2005) Bir tutum çeşidi olarak iş doyumu, Örgütsel Davranış Boyutlarından Seçmeler, Ankara, Nobel.
  20. Doğru, N. ve Peker, R. (2004). Özsaygı geliştirme programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 315-328.
  21. Gardner, D.G. Linn Van Dyne, Jon L. Pierce, (2004) The effects of pay level on organization-based self-esteem and performance: a field study, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol.77, s.310.
  22. Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: elâzığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 63–79.
  23. Erden, N. S. (2011). Örgüte bağlılık ile örgütsel adalet arasındaki ilişkide örgüt temelli özsaygının rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi.
  24. Erdoğdu, F.C. ve Sökmen, A. (2019) Örgütsel bağlılık ile iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 7/1 (2019), 244-264.
  25. Farok, A.F.A, Zainal, S.R.M. (2017) Talent management at service sector: linking organizational based self-esteem to servant leadership, ınteractional justice and job dedication, Asian Journal of Scientific Research, 363-371
  26. Frederick, T. (1911). The principles of scientific management. New York: Harper Bros.
  27. Gardner G D, Pierce L J (2011). A guestion of false self-esteem organizationbased self-esteem and narcissism in organizational contexts. Journal of Managerial Psychology 26(8): 682- 699.
  28. Gedik, A. ve Üstüner, M. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu ilişkisi: bir meta analiz çalışması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, 2017, 41-57
  29. George, J.M. ve Jones, G. (2012) Understanding and managing organizational behaviour, New Jersey Prentice Hall,
  30. Gouldner, H. P. (1960). Dimensions of organizational commitment, the relatıonshıp between organızatıonal sılence and organızatıonal commıtment: a study. Administrative Science Quarterly 468-490.
  31. Güler, M. ve Ocak, M. (2019) Olumlu benlik ve iş tatmini ilişkisinde doğal duygusal emeğin ve yenilikçiliğin düzenleyici-aracılık rolü, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 15, Sayı 2,
  32. Güney S, Akalın Ç, İlsev A (2007) Duygusal örgütsel bağlılık gelişiminde algılanan örgütsel destek ve örgüt temelli öz-saygı. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 25(2)
  33. Hollenbeck, J. R. ve Brief, A. P. (1987). The effects of individual differences and goal origin on the goal setting process. Organizational Behaviour and Human Decision Processess, 40,
  34. Hu, L.T. ve Bentler, P.M (1999). Kovaryans yapısı analizinde uyum indeksleri için kesme kriterleri: yeni alternatiflere karşı geleneksel kriterler, yapısal eşitlik modellemesi. Çok Disiplinli Bir Dergi, 6 (1).
  35. Hui C. ve Lee, C. (2000) Moderating effects of organization-based self-esteem on organizational uncertainty: employee response relationships. Journal of Management 26(2).
  36. İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık, Ankara: Çizgi Kitabevi.
  37. İngólfsdóttir, H. R. (2017). The relationship between social media use and selfesteem: gender difference and the effects of parental support. BSc in Psychology, 1-25
  38. Jon L. Pierce vd. (1989) Organizational based self-esteem: construct definition, measurement, and validation, The Academy of Management Journal, Vol.32.
  39. Jon L. Pierce ve Donald G. G., (2012) Focus of attention at work and organizational based self-esteem, Journal of Managerial Psychology.
  40. Karaca, E. ve Özmen, A. (2018) Örgütsel adaletin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir araştırma, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
  41. Karataş, S. ve Güleş, H. (2010) İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2).
  42. Kaya, N. (2013). İş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: bir uygulama, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  43. Kaygısız, E. G. Çakır, Ç. (2020). Siber zorbalık ve siber mağduriyet ekseninde özsaygı ve iş tatmini ilişkisi. Turkish Studies, 15(5), 2463-2479.
  44. Keleş, E. (2015). Yaşam doyumunu yordayan örgütsel değişkenler: örgüt temelli özsaygının düzenleyici rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi.
  45. Keriman, G. (2019) İş güvencesizliği ve iş erteleme arasındaki ilişkide örgüt temelli özsaygının düzenleyici rolü, yayınlanmamış y.l.tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı,
  46. Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. Sage Publications Ltd,
  47. Koç, H. (2009) Örgütsel bağlılık ve sadakat ilişkisi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, c.8 s.
  48. Korman, A. K. (1971) Organizational achievement, aggression and creativity: some suggestions toward an integrated theory, Organizational Behaviour and Human Performance, 6, 593-613.
  49. Kurşunoğlu, A. Bakay, E. Ve Tanrıöğen, A. (2010) İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 28 (Temmuz 2010/II), ss. 101-115
  50. Lee J, Peccei R. (2007) Perceived organizational support and affective commitment: the mediating role of organization-based self-esteem in the context of job insecurity. Journal of Organizational Behaviour 28(6): 661-685.
  51. Locke, E. A. (1976) The nature and causes of job satisfaction. In M.D. Dunnette (Ed), Handbook of İndustrial and Organizational Psycology. Chicago. Rand McNally.
  52. Mcdonald, D. ve P. Makin (2000), The psychological contract, organisational commitment and job satisfaction of temporary staff, Leadership & Organization Development Journal, 21(2), ss.84-91.
  53. Meydan, C.M. (2011) İş tatmini ve öz yeterliliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: kamu sektöründe bir araştırma, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, Sayfa 25-40
  54. Meyer, J. and Allen, N. (1997). Commitment in The Workplace, Thousand Oaks SAGE Publications, CA.
  55. Meyer, J. P., and N. J. Allen. (1991) A three component conceptualization of organizational commitment, Human Resource Management Review, 1, 61-89.
  56. Meyers, L. S., Gamst, G., Guarino, A. J. (2006). Data screening. Applied Multivariate Research-Design and Interpretation, 43-73.
  57. Allen, N.J., Meyer, J.P., ve John P., (1990) The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
  58. Oktay, M.(1996). İletişimciler için davranış bilimlerine giriş. Der Yayınları, İstanbul.
  59. Oltuoğlu, Ç. Ö. K. (2015) Örgütsel nedenlerle yaşanan olumsuz şokların iş performansına etkisi: örgüt temelli özsaygının biçimlendirici değişken rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi 42: 221-246.
  60. Osibanjo, O. A. Kehinde, O. J. Abiodun, A. J. (2012). Human resource management and employee job satisfaction: evidence from the nigerian banking ındustry. Journal of Economics and Business Research, 18(1), 17-32.
  61. Önal, S. (2021) İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: bankacılık sektöründe bilgi teknolojileri bölümünde çalışanlar üzerine bir araştırma, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İşletme Yüksek Lisans Programı, Yayınlanmamış Y. Lisan tezi.
  62. Örücü, E. Kılıç, R. ve Şimşir, S. (2010). Organizasyonlarda iş tatmini uygulamaları ve örgütsel bağlılığa etkisi üzerine bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 13,
  63. Özler, D. E. (2010) Örgütsel davranışta güncel konular, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
  64. Pierce L J, Gardne G D, Cummings L L, Dunham B R (1989) Organızatıonbased self-esteem: construct defınıtıon, measurement, and valıdatıon. Academy of Management Journal 32(3) : 622-648.
  65. Pierce, J. L. ve Gardner, D. G. (2004) Self-esteem within the work and organizational context: a review of the organization-based self-esteem literature. Journal of Management, 30(5), 591-622.
  66. Pierce, J. L. Gardner, D. G., ve Crowley, C. (2015). Organization-based self-esteem and well being: empirical examination of a spillover effect. European Journal of Work and Organizational Psychology, 25(2) 18
  67. Pierce, J. Gardner, D. (2004). Self esteem with in the work and organizational context: a review of organization based self esteem literature. Journal of Management, 30(5): 591–622.
  68. Poyraz, K. ve Kama, B. (2008). Algılanan iş güvencesinin, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 143-164.
  69. Robbins, S. P, Coulter, M. (2012). Management.11th Edition. New Jersey, Pearson Education Inc.
  70. Sarıdede, U. (2004) Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılığın işten ayrılma niyetine etkisi, Yayınlanmamış yüksek Lisan Tezi, Kocaeli Üniversitesi,
  71. Schermelleh-Engel, K. Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
  72. Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., Osborn, R. N., (2000), Organizational behaviour, John Wiley, Soyns, Inc, 7th Edition, New York.
  73. Sharma, Jai Prakash ve Bajpai, Naval (2010). Organizational commitment and its ımpact on job satisfaction of employees: a comparative study in public and private sector in ındia. International Bulletin of Business Administration, 9, 7-19.
  74. Stup, R. E. (2006). Special research report: human resource management and dairy employee organizational commitment. The Pennsylvania State University, 1-4.
  75. Taylor, F.W. (1911) The principles of scientific management, e-book.
  76. Testa, M.R. (2001) Organizational commitment, job satisfaction, and effort in the service environment, The Journal of Psychology, 135(2), ss. 226-236.
  77. Ulutaş, M. (2011). Birey-örgüt uyumunun iş stresi ve verimlilik üzerine etkisi: dalaman havalimanı çalışanları üzerine bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 14(1-2), 13-30.
  78. Vandenberg, R. J., ve Scarpello, V. (1994) A longitudinal asswssment of the determinant relationship between employee commitments to the occupation and the organization, Journal of Organizational Behaviour, Vol:15 s.535-547.
  79. Yazıcıoğlu, Y. Erdoğan, S. (2004), SPSS uygulama bilimsel araştırma yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
  80. Yetim Dayı, M. (2018) Örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki; bir uygulama. Y. lisans tezi İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bilim Dalı.
  81. Yıldırım, F. (2003) Çalışma yaşamında örgüte bağlılık ile örgütsel adalet, örgüt temelli öz saygı ve bazı kişisel ve örgütsel değişkenlerin ilişkisi. Mülkiye Dergisi 27(239): 371- 402.
  82. Yiing, L. H. and Ahmad, K. Z. B. (2009). The moderating effects of organizational culture on the relationships between leadership behaviour and organizational commitment and between organizational commitment and job satisfaction and performance. Leadership and Organization. Development Journal, 30(1), 53-86.
  83. Yüner, B. (2018) Örgüt Temelli öz saygı ve örgütsel duygusal bağlılığa ilişkin öğretmen görüşleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi Yıl: 2018, Cilt: 19, Sayı: 4, Sayfa No: 777-799.
  84. Türk Dil Kurumu Sözlükleri (1932). Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/ . Erişim tarihi 12.09.2021.
  85. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Erişim adresi https://oygm.meb.gov.tr/. Erişim tarihi 13.04.2021.
  86. Uzmanlar Gen.tr. Erişim adresi https://uzmanlar.gen.tr/atanamayan-%C3%B6%C4%9Fretmen-say%C4%B1s%C4%B1. Erişim tarihi 01.01.2022.
  87. MEB Personel Genel Müdürlüğü. Erişim adresi https://personel.meb.gov.tr/. Erişim tarihi 07.03.2021.