Cilt 9 Sayı 2 (2021): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

Dijital olgunluk, örgütsel çeviklik ve firma performansı arasındaki ilişkiler: KOBİ’ler üzerine ampirik bir araştırma

Büşra Alma Çallı
Dr. Arş. Görv., Sakarya Üniversitesi
Levent Çallı
Öğr. Üyesi, Sakarya Üniversitesi

Yayınlanmış 2021-06-25

Anahtar Kelimeler

  • Dijital olgunluk, KOBİ, Organizasyonel Çeviklik, Firma Performansı, SEM, PLS
  • Digital maturity, SMEs, Organizational Agility, Firm Performance, SEM, PLS

Nasıl Atıf Yapılır

Çallı, B. A., & Çallı, L. (2021). Dijital olgunluk, örgütsel çeviklik ve firma performansı arasındaki ilişkiler: KOBİ’ler üzerine ampirik bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 486–502. https://doi.org/10.15295/bmij.v9i2.1786

Özet

Dijitalleşme, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ'ler) performansını artıracak önemli bir güce sahiptir. Mevcut çalışmalar, bilgi teknolojisi becerileri, dijital beceriler, bilişim sistemleriyle ilgili yetenekler, bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) benimsenmesi ve dijitalleşmenin firma performansı üzerindeki etkilerini inceleyerek konuya farklı bakış açılarından yaklaşmıştır. Bu terimler birbirleriyle ilişkili olmasına ve araştırmacılar tarafından birbirleri yerine kullanılmasına rağmen, dijital olgunluğun KOBİ performansı üzerindeki etkisi nadiren araştırılmıştır. Dijital olgunluk modelleri, işletmelerin dijitalleşme çabalarını değerlendirmek ve daha fazla iyileştirme sağlamak için işletmelerin dijitalleşen süreçlerinin, iş modellerinin ve dijital yeteneklerinin kapsamını incelemektedir. Dijitalleşme kuruluşlara çeşitli faydalar sağlasa da performans üzerine olan direkt etkisi hala tartışılmaktadır. Literatürde, dijital olgunluğun firma performansı üzerindeki etkisini değerlendiren çalışmalar farklı faktörlerin dijitalleşme ve performans ilişkisinin üzerinde etkisi olduğu ifade etmektedir. Bu bağlamda, bu çalışma dijital olgunluk-firma performansı ilişkisinde örgütsel çeviklik değişkeninin düzenleyici etkisini dikkate alarak incelemektedir. Araştırma kapsamında geliştirilen kavramsal modelin test edilmesi için Marmara Bölgesi'ndeki KOBİ'lerden yüz yüze ve çevrimiçi anket yöntemiyle toplanan 119 veri Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesiyle (KEK-YEM) analiz edilmiştir. Ankete katılanlardan 82’si kendilerini girişimci / ortak olarak tanımlamıştır. Katılımcılardan 13'ü üst düzey yönetici, 14'ü orta kademe yönetici, 8'i beyaz yakalı, 2'si ise ifade edilen bu pozisyonlardan farklı bir statüde çalıştıklarını belirtmiştir. Bulgular dijital olgunluk ve örgütsel çevikliğin performans üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Örgütsel çevikliğin düzenleyici etkisi incelendiğinde, faktörün dijital olgunluğun performans üzerindeki etkisini azalttığı saptanmıştır. Dijital olgunluğun performans üzerindeki artırıcı etkisini ampirik olarak ortaya koymak işletmelerin bilişim algısını geliştireceği, böylece dijitalleşmeyle ilgili faydaların algılanarak gerekli adımların atılması ve kaynakların ayrılmasında etkili olabileceği düşünülmektedir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Akkaya, B., Kayalıdere, U. A. ., & Tabak, A. (2019). Endüstriyel Alanda Üretim Yapan Firmaların Örgütsel Çevikliği ile Firma Yöneticilerinin Sahip Olduğu Dinamik Yetenekler Arasındaki İlişki: Manisa Organize Sanayi Bölgesinde (MOSB) Faaliyet Gösteren Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Yeni Nesil Girişimcilik ve Ekonomi, 19–54.
  2. Akkaya, B., & Tabak, A. (2018). Örgütsel Çeviklik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 185–206. https://doi.org/10.18394/iid.439184
  3. Al-Ansari, Y., Altalib, M., & Sardoh, M. (2013). Technology Orientation, Innovation and Business Performance: A Study of Dubai SMEs. The International Technology Management Review, 3(1), 1. https://doi.org/10.2991/itmr.2013.3.1.1
  4. Babakus, E., & Mangold, W. G. (1992). Adapting the SERVQUAL scale to hospital services: an empirical investigation. In Health services research (Vol. 26, Issue 6, pp. 767–786). http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1737708%0Ahttp://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=PMC1069855
  5. Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1), 74–94. https://doi.org/10.1007/BF02723327
  6. Baki, B., & Serdar, D. (2020a). Sanayi̇ 4.0 olgunluk düzeyi̇ni̇n değerlendi̇ri̇lmesi̇ne yöneli̇k çok kri̇terli̇ bi̇r yaklaşım: loji̇sti̇k sektörü uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(4), 655–693.
  7. Baki, B., & Serdar, D. (2020b). Sanayi̇ 4.0 olgunluk modeli̇ uygulamaları üzeri̇ne li̇teratür i̇ncelemesi̇. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi KAÜİİBFD, 11(22), 766–787.
  8. Becker, J., Knackstedt, R., & Pöppelbuß, J. (2009). Developing Maturity Models for I.T. Management. Business & Information Systems Engineering, 1(3), 213–222. https://doi.org/10.1007/s12599-009-0044-5
  9. Blatz, F., Bulander, R., & Dietel, M. (2018). Maturity Model of Digitization for SMEs. 2018 IEEE International Conference on Engineering, Technology and Innovation, ICE/ITMC 2018 - Proceedings, (2004), 1–9. https://doi.org/10.1109/ICE.2018.8436251
  10. Bokša, M., Šaroch, S., & Bokšová, J. (2020). Digitalization of SMEs. International Advances in Economic Research, 26(2), 175–177. https://doi.org/10.1007/s11294-020-09777-1
  11. Bouranta, N., Chitiris, L., & Paravantis, J. (2009). The relationship between internal and external service quality. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 21(3), 275–293. https://doi.org/10.1108/09596110910948297
  12. Büyüközkan, G., & Güler, M. (2020). Analysis of companies' digital maturity by hesitant fuzzy linguistic MCDM methods. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 38(1), 1119–1132
  13. Coşkun, M. Ş. (2019). Örgütsel Bilgi Paylaşimi Ve Örgütsel Çevikliğin Rekabet Avantaji Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi.
  14. Çetinkaya, F. F., & Akkoca, Y. (2021). Stratejik Liderlik İle Örgütsel Çeviklik Arasındaki İlişkide Örgütsel İletişimin Aracı Rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 66–84.
  15. Dombrowski, U., & Ritcher, T. (2018). The Lean Production System 4.0 Framework - enhancing Lean Methods. In Springer Nature Switzerland (Vol. 536). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-99707-0
  16. Ekuobase, G. O., & Olutayo, V. A. (2016). Study of Information and Communication Technology (ICT) maturity and value: The relationship. Egyptian Informatics Journal, 17(3), 239–249. https://doi.org/10.1016/j.eij.2015.12.001
  17. Eller, R., Alford, P., Kallmünzer, A., & Peters, M. (2020). Antecedents, consequences, and challenges of small and medium-sized enterprise digitalization. Journal of Business Research, 112(March), 119–127. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.03.004
  18. European Commission. (2020). Digital Economy and Society Index (DESI) - Integration of digital technology. 16. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/integration-digital-technology-enterprises
  19. Eryılmaz, M. (2020). Örgütlerde Dijitalizasyon ve Ardılları Üzerine Bir Tartışma. In N. Rüzgar (Ed.), İşletme Yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  20. Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. American Marketing Association, 18(1), 39–50. https://doi.org/http://www.jstor.org
  21. Freitas Junior, J. C. da S., Gastaud Maçada, A. C., Brinkhues, R. A., & Montesdioca, G. Z. (2016). Digital capabilities as key to digital business performance. Twenty-Second Americas Conference on Information Systems.
  22. Gao, P., Zhang, J., Gong, Y., & Li, H. (2020). Effects of technical I.T. capabilities on organizational agility: The moderating role of I.T. business spanning capability. Industrial Management and Data Systems, 120(5), 941–961. https://doi.org/10.1108/IMDS-08-2019-0433
  23. Gartner. (2020). Gartner.com.
  24. Ghobakhloo, M., & Ching, N. T. (2019). Adoption of digital technologies of smart manufacturing in SMEs. Journal of Industrial Information Integration, 16(June), 100107. https://doi.org/10.1016/j.jii.2019.100107
  25. Guo, H., Yang, Z., Huang, R., & Guo, A. (2020). The digitalization and public crisis responses of small and medium enterprises: Implications from a COVID-19 survey. Frontiers of Business Research in China, 14(1), 1–25. https://doi.org/10.1186/s11782-020-00087-1
  26. Haffke, I., Kalgovas, B., & Benlian, A. (2016). The role of the CIO and the CDO in an Organization's Digital Transformation. 2016 International Conference on Information Systems, ICIS 2016, (December).
  27. Hair, Joe F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139–152. https://doi.org/10.2753/MTP1069-6679190202
  28. Hair, Joseph F., C. Black, W., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis, 7th Edition. In Decision Support Systems (Vol. 38). Pearson, London.
  29. Hair, Joseph F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2013). Partial Least Squares Structural Equation Modeling: Rigorous Applications, Better Results and Higher Acceptance. Long Range Planning, 46(1–2), 1–12. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2013.01.001
  30. Hair Jr, J., Hult, G. T., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2016). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) - Joseph F. Hair, Jr., G. Tomas M. Hult, Christian Ringle, Marko Sarstedt. In Sage.
  31. Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies. Strategic Management Journal, 20(2), 195–204. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-0266(199902)20:2<195::AID-SMJ13>3.0.CO;2-7
  32. Işık, M. (2020). KOBİ’lerde Sosyal Sermayenin Stratejik Çevikliğe Etkisi. İzmir İktisat Dergisi, 35(1), 187–200. https://doi.org/10.24988/ije.202035114
  33. İmamoğlu, S. Z., İnce, H., & Türkcan, H. (2021). The Effect of Industry 4.0 Implementations on Organizational Agility: A Conceptual Study. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 103–122.
  34. Jafvert, A., & Gustafsson, C. P. (2019). Digital Transformation in Digitally Mature Organisations: Managers' perspectives on challenges in progressing in digital maturity. Lund University School of Economics and Management.
  35. Khin, S., & Ho, T. C. F. (2019). Digital technology, digital capability and organizational performance: A mediating role of digital innovation. International Journal of Innovation Science, 11(2), 177–195. https://doi.org/10.1108/IJIS-08-2018-0083
  36. Koçyiğit, Y., & Akkaya, B. (2020). The Role of Organizational Flexibility in Organizational Agility: A Research on SMEs. Business Management and Strategy, 11(1), 110. https://doi.org/10.5296/bms.v11i1.16867
  37. Kohli, R., & Grover, V. (2008). Business value of I.T.: An essay on expanding research directions to keep up with the times. Journal of the Association for Information Systems, 9(1), 23–39. https://doi.org/10.17705/1jais.00147
  38. Levallet, N., & Chan, Y. E. (2018). Role of digital capabilities in unleashing the power of managerial improvisation. MIS Quarterly Executive, 17(1), 4–21.
  39. Lonial, S. C., & Carter, R. E. (2015). The impact of organizational orientations on medium and small firm performance: A resource-based perspective. Journal of Small Business Management, 53(1), 94–113. https://doi.org/10.1111/jsbm.12054
  40. Mahmood, M. A., & Soon, S. K. (1991). A Comprehensive Model for Measuring the Potential Impact of Information Technology on Organizational Strategic Variables. In Decision Sciences (Vol. 22, Issue 4, pp. 869–897). https://doi.org/10.1111/j.1540-5915.1991.tb00368.x
  41. Muller, P., Robin, N., Jessie, W., Schroder, J., Braun, H., Becker, L. S., … Cooney, T. (2019). Annual Report on European SMEs 2018/2019 - Research & Development and Innovation by SMEs. https://doi.org/10.2826/500457
  42. Niemand, T., Rigtering, J. P. C., Kallmünzer, A., Kraus, S., & Maalaoui, A. (2020). Digitalization in the financial industry: A contingency approach of entrepreneurial orientation and strategic vision on digitalization. European Management Journal, (xxxx). https://doi.org/10.1016/j.emj.2020.04.008
  43. North, K., Aramburu, N., Lorenzo, O., & Rego, A. Z. (2019). Digital maturity and growth of SMEs : a survey of firms in the Basque country (Spain). IFKAD 2019, (June), 1–18. Matera, Italy.
  44. Nuroğlu, E., & Nuroğlu, H. H. (2018). Türkiye Ve Almanya’nın Sanayide Dijital Dönüşümü: Yol Haritaları Ve Şirketlerin Karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 1537–1560.
  45. Özçelik, T. Ö., Erkollar, A., & Cebeci, H. İ. (2018). Bir İmalat İşletmesi için Endüstri 4.0 (Dijital) Olgunluk Seviyesi Belirleme Uygulaması. In 5th International Management Information Systems Conference. Ankara.
  46. Özeroğlu, E. (2019). Vizyoner Liderliğin Örgütsel Çeviklik Üzerine Etkisi; İstanbul İli Beylikdüzü İlçesinde Özel Hastanelerde Bir Uygulama [İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ]. http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/handle/11363/1564#sthash.C8KiWRRd.dpbs
  47. Özmen, Ö. N. T., Eriş, E. D., & Süral Özer, P. (2020). Di̇ji̇tal li̇derli̇k çalışmalarına bi̇r bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 57–69.
  48. Pakdemirli, B. (2019). Dijital Dönüşüm ve Ekonomik Büyüme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 666–694.
  49. Ravichandran, T. (2018). Exploring the relationships between IT competence, innovation capacity and organizational agility. Journal of Strategic Information Systems, 27(1), 22–42. https://doi.org/10.1016/j.jsis.2017.07.002
  50. Rettig, C. (2007). The Trouble with Enterprise Software. MITSloan Management, 49(1).
  51. Rindova, V. P. (2001). Rindova VP, Kotha S 2001 --- Continuous morphing- Competing through dynamic capabilities, form, and function. AMJ.pdf. In Academy of Management Journal (Vol. 44, Issue 6, pp. 1263–1280).
  52. Roberts, N., & Grover, V. (2012). Leveraging information technology infrastructure to facilitate a firm's customer agility and competitive activity: An empirical investigation. In Journal of Management Information Systems (Vol. 28, Issue 4, pp. 231–270). https://doi.org/10.2753/MIS0742-1222280409
  53. Rojko, A. (2017). Industry 4.0 concept: Background and overview. International Journal of Interactive Mobile Technologies, 11(5).
  54. Sağbaş, A., & Gülseren, A. (2019). Endüstri 4 . 0 Perspektifinde Sanayide Dijital Dönüşüm ve Dijital Olgunluk Seviyesinin Değerlendirilmesi. European Journal of Engineering and Applied Sciences, 2(2), 1–5.
  55. Sağbaş, M., & İnce, H. (2015). Tedarik Zinciri Yönetiminde Bilgi Teknolojileri, Çeviklik Ve Entegrasyonun Operasyonel Ve Finansal Performansa Etkisi. Uluslararası Hakemli Beşeri Ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(14).
  56. Sağır, M., & Gönülölmez, A. (2019). Yapısal Sermaye ve İnsan Sermayesi̇ni̇n İşletme Performansına Etki̇leri̇: Örgütsel Çevi̇kli̇ği̇n Aracılık Rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 58–77.
  57. Sambamurthy, Bharadwaj, & Grover. (2003). Shaping Agility through Digital Options: Reconceptualizing the Role of Information Technology in Contemporary Firms. MIS Quarterly, 27(2), 237. https://doi.org/10.2307/30036530
  58. Sanchez, R. O. N. (1995). Strategic Flexibility in Product Competition Author ( s ): Ron Sanchez Source : Strategic Management Journal , Vol . 16 , Special Issue : Technological Transformation and the New Competitive Landscape ( Summer , 1995 ), pp . 135-159 Published by : Wiley S. Strategic Management Journal, 16(Special Issue: Technological Transformation and the New Competitive Landscape), 135–159.
  59. Savic, D. (2019). From Digitization, through Digitalization, to Digital Transformation. Online Searcher, (January), 37–39.
  60. Sharifi, H., & Zhang, Z. (1999). Methodology for achieving agility in manufacturing organisations: an introduction. International Journal of Production Economics, 62(1), 7–22. https://doi.org/10.1016/S0925-5273(98)00217-5
  61. Tariq, A. T., Mad Lazim, H., & Iteng, R. (2019). The Moderating Effect of Technology Orientation on the Relationship Between Product Innovation, Process Innovation, Organizational Learning Capability and SME's Performance. SSRN Electronic Journal, 7(9), 24–35.
  62. TÜİK. (2019a). Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2019. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=37548#:~:text=KOBİ’ler 2019 yılında toplam,değerin D’ünü oluşturdu.
  63. TÜİK. (2019b). Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Girisimlerde-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2019-30573
  64. TÜİK. (2020). Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Girisimlerde-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2020-33677
  65. Uğurlu, Ö. Y., Çolakoğlu, E., & Öztosun, E. (2019). Stratejik Çevikliğin Firma Performansına Etkisi: Üretim İşletmelerinde Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 6(1), 93–106.
  66. Ulas, D. (2019). Digital Transformation Process and SMEs. 3rd World Conference on Technology, Innovation and Entrepreneurship, 158, 662–671. Elsevier B.V.
  67. Ustaoğlu, N. (2019). A Maturity Model For Digital Transformation. Sabancı University.
  68. Ustasüleyman, T. (2008). Çevikliğin İşletme Performansina Etkisine Yönelik Yapisal Bir Model Önerisi. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10, 10(2), 161–178.
  69. Williams, C., Schallmo, D., Lang, K., & Boardman, L. (2019). Digital Maturity Models for SMEs: A Systematic Literature Review. ISPIM Conference Proceedings, (June), 1–15.
  70. Wong, K. K. K.-K. (2013). 28/05 - Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) Techniques Using SmartPLS. Marketing Bulletin, 24(1), 1–32.
  71. Wroblewski, J. (2018). Digitalization and Firm Performance: Are Digitally Mature Firms Outperforming Their Peers? (Lund university school of economics and management digitalization). Lund university school of economics and management digitalization.
  72. Yiğitol, B., Güleş, H. K., & Sarı, T. (2020). Endüstri 4.0 Dönüşüm Sürecinde, KOBİ’lerin Teknoloji Seviyelerinin Belirlenmesi : Konya İmalat Sanayi Örneği. Int. J. Adv. Eng. Pure Sci., 32(3), 320–332. https://doi.org/10.7240/jeps.665375
  73. Yıldırım, B. (2020). İŞLETMELERDE DİJİTAL DÖNÜŞÜM SÜRECİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(2), 204–223.
  74. Zhou, K. Z., & Wu, F. (2010). Technological capability, flexibility and product innovation. Strategic Management Journal, 31, 547–561