Cilt 8 Sayı 3 (2020): Business & Management Studies: An International Journal
Makaleler

OECD ÜLKELERİNDE DOĞUŞTA YAŞAM BEKLENTİSİNİN BELİRLEYİCİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Hacı Hayrettin TIRAŞ
Dr. Öğr. Üyesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
Sefa ÖZBEK
Arş. Gör., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Yayınlanmış 25.09.2020

Anahtar Kelimeler

  • Health,
  • Life Expectancy,
  • Human Capital,
  • Panel Cointegration,
  • OECD Countries
  • Sağlık,
  • Yaşam Beklentisi,
  • Beşeri Sermaye,
  • Panel Eşbütünleşme,
  • OECD ülkeleri

Nasıl Atıf Yapılır

OECD ÜLKELERİNDE DOĞUŞTA YAŞAM BEKLENTİSİNİN BELİRLEYİCİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. (2020). Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2893-2923. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1542

Nasıl Atıf Yapılır

OECD ÜLKELERİNDE DOĞUŞTA YAŞAM BEKLENTİSİNİN BELİRLEYİCİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. (2020). Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2893-2923. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1542

Öz

Doğuşta yaşam beklentisi toplumun sağlık statüsü ve refah düzeyinin en önemli göstergelerinden biridir. Ülkeler arasında sağlık düzeylerinin karşılaştırılmasında sıklıkla kullanılmakta ve gelişmişliğin en önemli göstergelerinden birisi durumundadır. Bu çalışmada 28 OECD ülkesinde 1980-2018 dönemi verileri ile kişi başı GSYİH, kaba doğum oranı, kentleşme oranı ve kişi başı karbondioksit emisyonunun doğuşta yaşam beklentisine olan etkisi, dinamik panel ekonometrik tahminler yoluyla analiz edilmiştir. Bulgular, 28 OECD ülkesinde, kişi başı gelirin ve kentleşmenin doğuşta yaşam beklentisi üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu; fakat kaba doğum oranı ve karbondioksit emisyonunun eş bütünleşme katsayılarının istatistiksel olarak anlamsız olduğunu göstermiştir. Panel genelinde, kişi başı gelirde %1’lik artışın doğuşta yaşam beklentisini yaklaşık %0,007 oranında azaltırken, kentleşmede meydana gelen %1’lik artış doğuşta yaşam beklentisini yaklaşık %0,27 oranında artırmaktadır. Ayrıca, doğuşta yaşam beklentisini etkileyen faktörlerin paneli oluşturan OECD ülkelerinde farklı etkilere yol açtığı görülmüştür.

Referanslar

  1. Akın, A. ve Ersoy, K. (2012). 2050'ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Sağlık Sistemine Bakış, TÜSİAD, Yayın No: TÜSİAD-T/2012-11/533
  2. Baltagi, B. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley & Sons.
  3. Bayın, G., (2016), Doğuşta ve İleri Yaşta Beklenen Yaşam Sürelerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi (Turkish Journal of Family Practice), Cilt; 20, Sayı; 3, ss 93-103 doi: 10.15511/tahd.16.21693
  4. Bilir, B. Ö. ve Gökdemir, T., (2018), Kalkınma Göstergeleri Çerçevesinde Yaşam Beklentisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (ICEESS’ 18) 163-167
  5. Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test And Its Applications To Model Specification In Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
  6. Dağdemir, Ö. (2009). “Sağlık ve Ekonomik Büyüme: 1960-2005 Döneminde Gelişmekte Olan Ülkelerde Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Karşılıklı İlişkinin Analizi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64-2, ss. 76-96.
  7. Ecevit, E., (2013), Türk Cumhuriyetlerinde Yaşam Beklentisinin Belirleyicileri ve Ampirik Bir Analiz Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 21, ss 349-363 Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER220 349
  8. Erdoğan, S. ve Bozkurt, H., (2008). “Türkiye’de Yaşam Beklentisi-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Modeli İle Bir Analiz,” The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, Vol: 3, ss. 25-38.
  9. Gilligan, A. M. ve Skrepnek, G. H., (2015), Determinants of life expectancy in the Eastern Mediterranean Region, Health Policy and Planning, Vol: 30, pp. 624-637 doi:10.1093/heapol/czu041
  10. Girum, T., MuktarR, E. ve Shegaze, M., (2018), Determinants of Life Expectancy in Low And Medium Human Development İndex Countries, Medical Studies/Studia Medyczne, 34 (3), pp 218-225, DOI: https://doi.org/10.5114/ms.2018.78685
  11. Hassan, F. A., Minato, N., Ishida, S. ve Nor, N. M., (2017), Environment Determinants of Life Expectancy in Developing Countries: A Panel Data Analysis, Global Journal of Health Science, Vol: 9, No: 5, pp 105-117.
  12. Kabir, M., (2008), Determinants of Life Expectancy in Developing Countries, The Journal of Developing Areas, Vol: 41, No: 2, pp. 185-204 https://www.jstor.org/stable/40376184
  13. Lin, R. T., Chen, Y. M., Chien, L. C. ve Chan, C. C., (2012), Political And Social Determinants of Life Expectancy in Less Developed Countries: A Longitudinal Study, BMC Public Health, 12: 85, doi:10.1186/1471-2458-12-85 http://www.biomedcentral.com/1471-2458/12/85
  14. McCoskey, S. and Kao, C. (1998). A Residual-Based Test of Thenull of Cointegration in Panel Data. Econometricreviews, 17(1), 57-84.
  15. Miladinov, G., (2020), Socioeconomic Development and Life Expectancy Relationship: Evidence From the EU Accession Candidate Countries, Genus, Journal of Population Sciences, 76, 2.https://doi.org/10.1186/s41118-019-0071-0
  16. Narayan, P. K. ve Narayan, S. (2008). Does Environmenta lQuality Influence Health Expenditures? Empirical Evidence From a Panel of Selected OECD Countries. Ecological Economics, 65(2), 367-374. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0921800907003941
  17. Nazlıoğlu, Ş. (2010). Makro iktisat politikalarının tarım sektörü üzerindeki etkileri: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için bir karşılaştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, TC Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  18. Nazlıoğlu, S. ve Karul, C. (2017). Panel LM Unit Root Test With Gradual Structural Shifts.
  19. OECD, (2020), OECD Data, Air and GHG Emissions (indicator). doi: 10.1787/93d10cf7-en (Accessed on 09 May 2020) https://data.oecd.org/air/air-and-ghg-emissions.htm
  20. Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence in Panels.
  21. Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of econometrics, 142(1), 50-93.
  22. Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A Bias-Djusted LM Test of Error Cross-Section Independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127.
  23. Ranabhat, C. L., Atkinson, J., Park, M-B., Kim, C-B. and Jakovljevic, M., (2018), The Influence of Universal Health Coverage on Life Expectancy at Birth (LEAB) and Healthy Life Expectancy (HALE): A Multi-Country Cross-Sectional Study, Frontiers in Pharmacology, September, Volume: 9, Article 960, doi: 10.3389/fphar.2018.00960
  24. Sede, P. I. ve Ohemeng, W., (2015), Socio-economic Determinants of Life Expectancy in Nigeria (1980-2011), Health Economics Review, ISSN 2191-1991,Springer, Heidelberg, Vol:5, Iss: 2, pp. 1-11, http://dx.doi.org/10.1186/s13561-014-0037-z
  25. Shahbaz, M., Loganathan, N., Mujahid, N., Ali, A. and Nawaz, A., (2015), Determinants of Life Expectancy and its Prospects under the Role of Economic Misery: A Case of Pakistan, MPRA (Munich Personal RePEc Archive) Paper No: 67167, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/67167/ E. Tarihi:12.03.2020
  26. Shaw, J. W. Horrace, W. C. and VogelL, R. J., (2005), The Determinants of Life Expectancy: An Analysis of the OECD Health Data, Southern Economic Journal, 71(4), pp 768-783
  27. Şahin, D., (2018), Doğumda Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Analizi: APEC Ülkeleri Örneği Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 11(1) ss: 1-7, ISSN: 2564-6931, DOI: 10.25287/ohuiibf.303281
  28. Tafran, K., Tumin, M. ve Osman, A. F., (2020), Poverty, Income and Unemployment as Determinants of Life Expectancy: Empirical Evidence From Panel Data of Thirteen Malaysian States, Iran J Public Health, Vol. 49, No.2, pp.294-303
  29. Tatar, V. veÖzer, M. B. (2018). Sera Gazı Emisyonlarının İklim Değişikliği Üzerindeki Etkileri: Türkiye’de Mevcut Durum Analizi, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), Vol: 5, Issue: 30, pp 3993-3999
  30. Teker, D., Teker, S. ve Sönmez, M., (2012), Ekonomik Değişkenlerin Kadın ve Erkeğin Yaşam Süresine Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, ss 118-126.
  31. Tıraş, H. H., (2019), Türkiye İçin İnsani Gelişmişlik Göstergeleri, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi (The Journal of Knowledge Enonomy & Knowledge Management), Cilt: 14, Sayı: 1, ss 15-31.
  32. WB (World Bank), (2020). Databank, World Development Indicators, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators.
  33. Westerlund, J., (2006). TestingFor Panel Cointegration With Multiple Structural Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 68(1), 101-132.
  34. WHO (World Health Organization). (2015). 2015 Global Reference List of 100 Core Health Indicators, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/173589/WHO_HIS_HSI_2015.3_eng.pdf;jsessionid=F177D9AA08FE942142262E31E0397FAB?sequence=1 Erişim Tarihi: 05.05.2020.