Cilt 6 Sayı 1 (2018): BUSINESS & MANAGEMENT STUDIES: AN INTERNATIONAL JOURNAL
Makaleler

LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ ARACILIK ROLÜ

Erol TEKİN
Kastamonu Üniversitesi, İİBF, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü
Biyografi

Yayınlanmış 2018-04-25

Anahtar Kelimeler

  • Lider-Üye Etkileşimi,
  • Örgütsel Vatandaşlık Davranışı,
  • Örgütsel Adalet Algısı,
  • Aracılık Rolü

Nasıl Atıf Yapılır

TEKİN, E. (2018). LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ ARACILIK ROLÜ. Business & Management Studies: An International Journal, 6(1), 291–314. https://doi.org/10.15295/bmij.v6i1.225

Özet

Çalışmanın amacı lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel adalet algısının aracı rol üstlenip üstlenmediğini ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde 250 banka çalışanı üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri ile incelenmiştir. Analizler SPSS 20.0 analiz programı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışını pozitif ve anlamlı etkilediği görülmüştür. Benzer şekilde lider üye etkileşiminin çalışanların örgütsel adalet algısını da pozitif ve anlamlı etkilediği bulunmuştur. Bununla birlikte araştırma sonuçları lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel adalet algısının aracı rol oynadığını ortaya koymaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

  1. Akatay, A., Yücekaya, P. Ve Kısat, Ç. N. (2016), “Yöneticilerin etik liderlik davranışlarının, örgütsel adalet ve sinizm üzerine etkileri: Çanakkale il emniyet müdürlüğü’nde bir araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 483-509.
  2. Akkoç, İ. (2012), “Grup ve hiyerarşik alt kültürlerinin iş performansına etkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü”, 3(2): 17-44.
  3. Al-Shammari, M. ve Ebrahim, E. H. (2015), “Leader-member exchange and organizational justice in Bahraini Workgroups”, Management and Organizational Studies, 2(1), 87-94.
  4. Arslantaş, C. C. ve Pekdemir, I. (2007), “Dönüşümcü liderlik, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik görgül bir araştırma”, Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 261-286.
  5. Asgari, A., Silong, A. D., Ahmad, A. ve Sama, B. A. (2008), “The relationship between transformational leadership behaviors, leader-member exchange and organizational citizenship behaviors”, European Journal of Social Sciences, 6(4), 140-151.
  6. Baltacı, F., Güçlü, C. Ve Çeliker, N. (2014), “Liderlik davranışının örgütsel adalet algısı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkilerġ: konaklama işletmelerinde bir uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 353-370.
  7. Barbuto, J. E. (2005), “Motivation and Transactional, Charismatic, and Transformational Leadership: A Test of Antecedents”, Journal of Leadership and Organizational Studies, 11(4), 26-40.
  8. Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986), “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
  9. Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006), “Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-100.
  10. Beugre, C. D. (2002), “Understanding organizational justice and ıts ımpact on managing employees: An African perspective”, The International Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
  11. Bies, R. J., ve Shapiro, D. L. (1987), “Interactional fairness judgments: The influence of causal accounts”, Social Justice Research, 1(2), 199-218.
  12. Burton, J. P., Sablynski, C. J. ve Sekiguchi, T. (2008) “Linking justice, performance, and citizenship via leader–member exchange”, Journal of Business and Psychology, 23, 51- 61.
  13. Child, D. (2006), “The essentials of factor analysis”, 3rd Edition, London: Continuum.
  14. Chen, C. H. V., Wang, S. J., Chang, W. C. ve Hu, C. S. (2008), “The effect of leader-member exchange, trust, supervisor support on organizational citizenship behavior in nurses”, Journal of Nursing Research, 16(4), 321-328.
  15. Cohen-Charash, Y. ve Spector, P. E. (2001), “The role of justice in organizations: A meta-analysis”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
  16. Çetin, Ş., Korkmaz, M. ve Çakmakçı, C. (2012), “Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi”, Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 18(1), 7-36.
  17. Çıraklı, Ü., Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Çelik, Y. (2014), “Etik liderlik davranışlarının örgütsel adalet üzerindeki etkisi: Hastanede bir uygulama”, İşletme Bilimi Dergisi, 2(2), 53-69.
  18. Demirel, Y., Seçkin, Z. ve Özçınar, M. F. (2011), “Örgütsel İletişim ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”, Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 20(2), 33-48.
  19. Donovan, M. A., Drasgow, F. ve Monson, L. J. (1998), “The perceptions of fair interpersonal treatment in workforce scale: The development and validation of a measure of interpersonal treatment in the workplace”, Journal of Applied Psychology, 83, 683-691.
  20. Erdem, F. S. (2008), “Organizasyonlarda lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkilerinde izlenim yönetimi davranışının rolü: Kayseri’de hizmet sektöründe bir araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  21. Erdoğan, B. (2002), “Antecedents and consequences of justice perceptions in performance appraisals”, Human Resource Management Review, 12(4), 555-578.
  22. Erdoğan, B. ve Liden, R. C. (2006), “Collectivism as a moderator of responses to organizational justice: ımplications for leader-member exchange and ıngratiation”, Journal of Organizational Behavior, 27, 1-17.
  23. Farrell, M. A. ve Oczkowski, E. (2012), “Organisational ıdentification and leader member exchange ınfluences on customer orientation and organisational citizenship behaviours”. Journal of Strategic Marketing, 20(4), 365-377.
  24. George, D. ve Mallery, P. (2010), “SPSS for Windows step by step: A simple study guide and reference”, Pearson.
  25. Göksen-Selekler, N., Yildirim-Öktem, Ö. ve Inelmen, K. (2016), “The Impact of organizational justice on the quality of the leader-member relationship in public versus Foundation Universities”, Education and Science, 41(184), 383-398.
  26. Graen, G. B., Liden, R. C. ve Hoel, W. (1982), “Role of leadership in the employee withdrawal process”, Journal of Applied Psychology, 67(6), 868-872.
  27. Greenberg, J. (1990), “Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow.”, Journal of management, 16(2), 399-432.
  28. Gujarati, D. (1995), “Basic Econometrics”, Singapore: McGraw-Hill.
  29. Gülboylu, J. (2009), “Lider-üye etkileşiminin örgütsel adalet algısı ve tükenmişlik üzerine etkileri”, Yayımlanmamış Yüskek Linsans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  30. Gürpınar, G. (2006), “An empirical study of relationships among organizational justice, organizational commitment, leader-member exchange, and turnover intention”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe University, Graduate Institute Of Social Sciences.
  31. Hackett, R. D., Farh, J. L., Song, L. J. ve Lapierre, L. M. (2003), “LMX and organizational citizenship behavior: examining the links within and across Western and Chinese samples., Graen G. (eds.), Dealing with diversity: LMX leadership-the series, Information Age: Greenwich, 219-263.
  32. Hair, J. F.. Rolph E. A., Ronald, L. T. ve William, B. (2007), “Multivariate data analysis”, New Jersey: Prentice-Hall.
  33. Ishak, N. A. ve Alam, S. S. (2009), “The effects of leader-member exchange on organizational justice and organizational citizenship behavior: Empirical study”, European Journal of Social Sciences, 8(2), 324-334.
  34. İplik, F. N. (2009), “Algılanan örgütsel adaletin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisinin belirlenmesine yönelik süpermarket çalışanları üzerinde bir araştırma: Adana ili örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 107-118.
  35. Jafari, P. ve Bidarian, S. (2012), “The relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 1815-1820.
  36. Kalaycı, Ş. (2010), “SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri”, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  37. Kanbur, E., Kanbur, A., ve Özdemir, B. (2017), “Psikolojik dayanıklılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide iş doyumunun aracılık rolü: Havacılık sektöründe bir araştırma”, İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 127-141.
  38. Kandan, P. ve Ali, I. B. (2010), “A correlation study of leader-member exchange and organizational citizenship behavior in a public sector organization”, Journal of Global Business and Economics, 1(1), 62-78.
  39. Kang, D. (2004), “the ımpact of organizational justice and leader-member exchange quality on motivation to participate in training: centered on the mediating effect of employees’ perceived benefits of training”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, USA: University of Minnesota.
  40. Kasemsap, K. (2013), “Innovative human resource practice: A synthesized framework and causal model of leader-member exchange, organizational justice, job satisfaction, and organizational citizenship behavior”, International Journal of e-Education, e-Business, e-Management and e-Learning, 3(1), 13-17.
  41. Katrinli, A., Atabay, G., Gunay, G. ve Cangarli, B. G. (2010), “Perception of organizational politics and LMX: linkages in distributive justice and job satisfaction”, African Journal of Business Management, 4(14), 3110-3121.
  42. Konovsky, M. A. ve Pugh, S. D. (1994), “Citizenship behavior and social exchange”, Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
  43. Kuşculuoğlu, S. (2008), “yönetici-çalışan ilişki kalitesinin çalışan iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde adalet, güvenilirlik, güven eğilimi ve güvenin rolü”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  44. Lau, R. S. (2008), “Integration and extension of leader-member exchange and organizational justice at individualand group-levels of analysis”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Blacksburg: Virginia Polytechnic Institute and State University.
  45. Lee, J. (2001), “Leader-member exchange, perceived organizational justice, and cooperative communication”, Management Communication Quarterly, 14(4), 574-589.
  46. Ma, E. ve Qu, H. (2011) “Social exchanges as motivators of hotel employees’ organizational citizenship behavior: the proposition and application of a new three-dimensional framework”, International Journal of Hospitality Management, 30, 680-688.
  47. Moorman, R. H. (1991), “Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?”, Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
  48. Niehoff, B. P. ve Moorman, R. H. (1993), “Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior”, Academy of Management journal, 36(3), 527-556.
  49. Oğuz, E. (2014), “Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 377-403.
  50. Okan, T., Demir, H. ve Bostan, S. (2017), “prosedür adaleti algısı ve örgütsel vatandaşlık davranışı-birey ilişkisine durumsal bir bakış: Yüksek ve düşük psikolojik sermaye etkisi”, (18), 237-262.
  51. Organ, D. W. (1988), “Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome”, Lexington-Massachusetts, Lexington Books.
  52. Organ, D. W. (1990), “The motivational basis of organizational citizenship behavior”, Research in Organizational Behavior, 12(1), 43-72.
  53. Piccolo, R. F. ve Colquitt, J. A. (2006), “Transformational leadership and job behaviors: The mediating role of core job characteristics”, Academy of Management journal, 49(2), 327-340.
  54. Piccolo, R. F., Bardes, M., Mayer, D. M. ve Judge, T. A. (2008), “Does high quality leader–member exchange accentuate the effects of organizational justice?”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(2), 273-298.
  55. Polat, S. ve Celep, C. (2008), “Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları”, Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 307-331.
  56. Rafferty, A. E. ve Restubog, S. L. D. (2011), “The influence of abusive supervisors on followers' organizational citizenship behaviours: The hidden costs of abusive supervision”, British Journal of Management, 22(2), 270-285.
  57. Scandura, T. A. (1999), “Rethinking leader-member exchange: An organizational justice perspective”, Leadership Quarterly, 10(1), 25-37.
  58. Scandura, T. ve Tejeda, M. (2003), “An investigation of leader-member exchange, organizational justice and performance”, In Society of Industrial and Organizational Psychology Meetings, Orlando: University of Miami.
  59. Songür, N., Basım, H. N., ve Şeşen, H. (2008), “Örgütsel vatandaşlık davranışında adalet algısının öncüllük rolü”, Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 79-100.
  60. Sun, L., Chow, I. H. S., Chiu, R. K. ve Pan, W. (2013), “Outcome favorability in the link between leader–member exchange and organizational citizenship behavior: procedural fairness climate matters”, The Leadership Quarterly, 24(1), 215-226.
  61. Şeşen, H., ve Basım, H. N. (2010), “Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 37, 171-193.
  62. Tansky, J. W. (1993), “Justice and organizational citizenship behavior: What is the relationship?”, Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 195-207.
  63. Tavşancıl, E. (2010), “Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi”, Ankara: Nobel Yayınevi.
  64. Turgut, H., Tokmak, I., ve Ates, M. F. (2015), “Lider-Üye etkilesiminin isgören performansina etkisinde çalısanlarin örgütsel adalet algılarının rolü”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 417-442.
  65. Ürek, D. (2015), “Sağlık Kurumlarında Lider-Üye Etkileşim Düzeyi ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  66. Van Yperen, N. W., Berg, A. E. ve Willering, M. C. (1999), “Towards a better understanding of the link between participation in decision‐making and organizational citizenship behaviour: a multilevel analysis”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 72(3), 377-392.
  67. Vey, M. A. ve Campbell, J. P. (2004), “In-role or extra-role organizational citizenship behavior: Which are we measuring?”, Human Performance, 17(1), 119-135.
  68. Wan, H. L. (2011), “The role of leader-member exchange in organisational justice: organisational citizenship behaviour relationship”, Research and Practice in Human Resource Management, 19(2), 71-91.
  69. Wang, H., Law, K. S., Hackett, R. D., Wang, D. ve Chen, Z. X. (2005), “Leadermember exchange as a mediator of the relationship between transformational leadership and followers’ performance and organizational citizenship behavior”, Academy of Management Journal, 48(3), 420-432.
  70. Wasti, S. A. (2001), “Örgütsel adalet kavramı ve tercüme bir ölçeğin Türkçe'de güvenirlik ve geçerlik analizi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1, 33-50.
  71. Williams, S. ve Shiaw, W.T. (1999), “Mood and organizational citizenship behavior: The effects of positive affect on employee ocb ıntentions”, The Journal of Psychology, 133(6), 656-668.
  72. Williams, S., Pitre, R. ve Zainuba, M. (2002), “Justice and organizational citizenship behavior intentions: Fair rewards versus treatment”, The Journal of Social Psychology, 142(1), 33–44.
  73. Zhong, J. A., Lam, W. ve Chen, Z. (2011), “Relationship between leader–member exchange and organizational citizenship behaviors: examining the moderating role of empowerment”, Asia Pacific Journal of Management, 28, 609-626.